آثار اقتصادی - اجتماعی

دریاچه ها یکی از جاذبه های با ارزش گردشگری به شمار می روند که می توانند زمینه ی توسعه ی اقتصادی- اجتماعی مناطق روستایی  هم جوار خود را فراهم نمایند. لذا هدف تحقیق حاضر، ارزیابی آثار اقتصادی- اجتماعی گردشگری دریاچه ای بر سکونتگاه های روستایی پیرامون دریاچه ها در استان فارس است. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. جامعه ی آماری تحقیق، شامل تمامی روستاهای همجوار دریاچه های استان فارس تا شعاع 2 کیلومتر است، بر این اساس در این پژوهش 46 روستا با 9492 خانوار مورد بررسی قرار گرفته است که با استفاده از فرمول کوکران با سطح اطمینان 95 درصد، تعداد 368 خانوار به عنوان خانوارهای نمونه تعیین گردید. برای تحقق اهداف مورد نظر، ضمن مطالعات اسنادی، طیف گسترده ای از شاخص ها با ابعاد اقتصادی، اجتماعی تعیین و در چارچوب مطالعات میدانی (تکمیل پرسش نامه ها و فرم های مشاهدات میدانی) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری کندال (Kendall's) در نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته های پژوهش مؤید آن است که بین بعد اقتصادی- اجتماعی و طبقات فاصله روستاها از دریاچه های مورد مطالعه با توجه به مقدار ضریب همبستگی کندال (410/0-) و سطح خطای کمتر از 01/0 درصد، رابطه منفی معناداری وجود دارد.

هدف از این پژوهش، بررسی آثار اقتصادی- اجتماعی گردشگری بر توسعه مناطق روستایی بوده است. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه می باشد. جامعه آماری این تحقیق خانوارهای روستای در چهار روستای هدف گردشگری در دهستان طرقبه، شهرستان بینالود در استان خراسان رضوی می باشد. از این جامعه به روش نمونه گیری کوکران تعداد 200 نفر به عنوان نمونه آماری جهت جمع آوری دادهای لازم برای تحقیق انتخاب شده است. به منظور سنجش پایایی ابزار تحقیق(پرسشنامه) از ضریب آلفای کرونباخ اهمچنین جهت روایی پرسشنامه از نظر متخصصان به منظور روایی صوری و محتوایی واز آزمون بارتلت و ضریب KMO برای اعتبار عاملی استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد، از دیدگاه روستاییان میانگین اثرات اقتصادی41 درصد، میانگین اثرات اجتماعی30 درصد و پتانسیل ها و ظرفیت های گردشگری روستایی در منطقه 61 درصد می باشد. یافته های تحلیل همبستگی نشان داد که افراد جوانتر، دارای سطح تحصیلات بهتر و بضاعت مالی بالاتر باشند دیدگاه مثبت تری در مورد اثرات اقتصادی و اجتماعی گردشگری روستایی دارند همچنین نتایج آزمون ANOVA نشان داد که دیدگاه افراد در روستاهای مختلف نسبت به اثرات اقتصادی و اجتماعی گردشگری با همدیگر متفاوت است.

سدها با ایجاد تغییرات در زیست بوم های طبیعی و انسانی پیرامون، همواره پیامدهایی را به دنبال داشته اند. لذا، هدف پژوهش حاضر ارزیابی آثار اقتصادی و اجتماعی سد ایوشان در استان لرستان بر روستاهای هم جوار بود که به شیوه پیمایش صورت پذیرفت. جامعه آماری پژوهش، خانوارهای ساکن در روستاهای محدوده سد ایوشان (ایوشان، چکمه سیاه، گل دره و چغلوندرود علیا) بودند که حجم نمونه با استفاده از جدول بارتلت و همکاران، 90 خانوار برآورد و متناسب با جمعیت هر روستاها به صورت تصادفی ساده در بین آن ها توزیع گردید. در هر خانوار، سرپرست آن مورد پرسش قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ای محقق ساخته بود که روایی صوری آن توسط پانل متخصصان موضوعی (اساتید) موردبازنگری و تأیید قرار گرفت و پایایی آن نیز با انجام مطالعه راهنما با 25 سرپرست خانوار، خارج از محدوده تحقیق و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (623/0 تا 879/0) به دست آمد. یافته ها نشان داد، احداث سد ایوشان مؤلفه های اقتصادی را تحت تأثیر قرار داده که این اثرگذاری افزایشی بوده است. همچنین مؤلفه های اجتماعی نیز تحت تأثیر احداث سد قرار گرفته اند که تأثیر سد بر مؤلفه نزاع و درگیری محسوس تر از سایر مؤلفه های اجتماعی بوده به نحوی که نزاع و درگیری نسبت به گذشته کمتر (318/0-) شده است. تحلیل مؤلفه های اقتصادی و اجتماعی در روستاهای پیرامون حاکی از آن است که میزان تأثیر سد بر هر یک از مؤلفه های اقتصادی و اجتماعی در روستاهای پیرامون متفاوت است. در پایان با توجه به نتایج و وضعیت مؤلفه ها در روستاهای موردمطالعه، پیشنهادهایی به منظور بهبود وضعیت ارائه شده است.