ترجمه معنایی-تحت الفظی

ترجمه ضرب المثل امری چالش برانگیز است. جستار حاضر با تمرکز بر ضرب المثل های کلاسیک فارسی موجود در فرهنگ امثال سخن انوری (1384)، در پی بررسی مؤثرترین راهبردهای ترجمه ضرب المثل است. برای نیل به این هدف، ابتدا مثل هایی از پیکره مذکور بصورت تصادفی استخراج و ترجمه معنایی-تحت الفظی آنها نگاشته شد. سپس، با جستجو در دوفرهنگ تک زبانه انگلیسی فرهنگ امثال آکسفورد و امثال آمریکایی، تلاش شد برای هر یک، معادل های بومی-منظورشناختی یافت شود. مدل به کار رفته در این نوشتار، بر اساس راهبردهای پیشنهادی بیکمن و کالو (1974) است. طبق یافته ها، به کارگیری راهکارهای تلفیقی، از کارآمدترین راهبردهای ترجمه ضرب المثل است. در این میان، راهبرد «جایگزینی با معادل بومی» و کاربرد ترجمه تحت الفظی در پرانتز یا پانویس، جزو مؤثرترین راهبردها معرفی شده است، زیرا علاوه بر فراهم آوردنِ اطلاعات فرهنگ-محور برای مخاطبان، سبب درکِ روشنِ مفهوم مثل نیز می شود. همچنین، در این پژوهش راهبرد جدیدی به نام «جایگزین سازی» ارائه شده است.