نقض قوانین طبیعت

این پژوهش با هدف تبیین مفهوم خارق العادگی در تعریف معجزه، تقریری از دیدگاه علّامه طباطبائی درباره ماهیت معجزه، ارائه می کند که برخی تعارضات ظاهری در بیان ایشان را رفع می نماید. در این راستا با الگوگیری از روش مفسر المیزان بر اساس تحلیل جامع آیات قرآن، تبیینی نو از مفاهیم کلیدی قرآنی مورد استفاده در این بحث مانند نفس، روح، ملکوت و پیوند میان آن ها ارائه شده و روشن می گردد، معجزه هرگز قوانین طبیعت را نقض نمی کند و مساله عدم سنخیت علت و معلول که عامل ظهور یک تناقض در بحث علامه شده است، با معرفی عاملی مادی در نفس پیامبر به عنوان علت معجزه حل می شود؛ البته از سوی دیگر بر وجود مساله ارتباط مادی و مجرد به شکلی کلان و عام در همه پدیده ها تاکید می شود؛ به این معنا که همه پدیده ها از سطح ظاهری یا مادّی و به تعبیر قرآن خلقی برخوردارند و در عین حال و در پیوند با همین سطح، از جنبه ای باطنی یا مجرّد و به تعبیر قرآن ملکوتی بهره مند هستند و این دو سطح در سراسر هستی  با یکدیگر تعامل دارد و مساله دشوار فلسفه، تبیین این پیوند و تعامل سراسری است؛ بنابراین معجزه به عنوان یک استثناء برای اصل سنخیت مورد بحث نخواهد بود؛ زیرا در معجزه جنبه ملکوتی انسان برگزیده در جنبه ملکوتی سایر پدیده ها اثر می گذارد و در سطح مشهود نفس مادی او بر طبیعت اشیاء اثرگذار است

در سنت اسلامی، یکی از مباحث مهم و اساسی در خصوص معجزه، بحث از دلالت معجزه بر نبوت پیامبران است. اندیشمندان اسلامی عمدتاً معجزه را دلیل بر صدق مدعی نبوت می دانند نه بر صدق تعالیم او؛ زیرا به اعتقاد آنان رابطه ای میان یک عمل خارق العاده و صدق تعلیمات کسی که چنین امری را انجام داده است وجود ندارد. می توان گفت وجه مشترک دیدگاه اسلامی در دلالت معجزه، صدق مدعی نبوت پیامبر است. دیدگاه اندیشمندان غربی در این مورد، انسجام و روشنایی لازم را ندارد. از میان اندیشمندان مسلمان علامه طباطبایی بر خلاف بسیاری، راه شناخت انبیا را منحصر در معجزه می داند. و از میان اندیشمندان غربی نیز دیوید هیوم در تعبیرات خود معجزات را اثبات ناپذیر و نامتحمل می داند. با عنایت به به مطالب پیشتر ذکر شده، نگارنده در پی آن است تا با استفاده از رویکرد توصیفی _ تحلیلی و از نوع کتابخانه ای و اسنادی با استفاده از ابزار فیش برداری از کتب و مقالات گوناگون، به مقایسه دیدگاه این دو متفکر بپردازد و آرای متفاوت آنان را در رابطه با موضوع معجزه بیان کند. که نتیجه حاصل از مقایسه بدین شرح است که دیوید هیوم مدلول معجزه مشخصا نقض قانون طبیعت می داند در حالی که علامه طباطبایی مدلول معجزه را فقط صدق مدعی نبوت می داند.