تبیین و تحلیل سازوکار شکل گیری شهر سازی در شاهنشاهی ساسانی(224-651م.)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۹
187 - 213
حوزه های تخصصی:
شهرسازی در دوره ساسانی همواره مورد توجه پادشاهان این سلسله بوده و اهمیّت آن را می توان از نام بسیاری از شهرهای کنونی دریافت که هنوز نام برخی از پادشاهان این سلسله را بر خود دارند. ساخت و نام گذاری شهرها با ترکیبی از نام پادشاه یا ایران با کلمه فرّه، گویای گرایش های ملّی و مذهبی آن ها و تلاش برای اثبات مشروعیت خویش است. این پژوهش با یهره گیری از منابع کتابخانه ای و روش توصیفی-تحلیلی به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش است که چه عواملی برساز و کار شکل گیری شهرسازی در دوره ساسانی مؤثر بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که عوامل جمعیت شناختی، ساخت سازه های آبی، دفاع از مرزهای کشور و همچنین مقابله با مدعیان سلطنت از عوامل شکل گیری شهرهای ساسانی محسوب می شوند. این عوامل با یکدیگر و با شکل گیری شهرها رابطه تعاملی داشته اند، به گونه ای که گاهی ایجاد سازه های آبی ساخت شهر جدید را میّسر می نمود و گاهی همانند فلات مرکزی ایران، انتقال جمعیت ، امکان آبادانی و ساخت سازه های آبی و در نتیجه گسترش شهرها در مسیر این سازه ها را فراهم می کرد.