شهر اندیشه

از آنجایی که یکی از شاخص های پایداری شهرها در قرن حاضر، کاهش استفاده از سوخت های فسیلی و کاهش آلودگی هوا، در جهت افزایش حمل ونقل عمومی، ارتقاء فعالیت بدنی ساکنان و همچنین سلامت عمومی شهروندان، ترغیب و تشویق به افزایش قابلیت پیاده مداری است، بنابراین موضوع جایگاه سهم عابر پیاده در چند دهه اخیر در دستور کار برنامه ریزان و مدیران شهری قرارگرفته است تا موجب افزایش کیفیت فضای شهری شده و خود باعث تشویق و ترغیب به افزایش قابلیت پیاده مداری شود. با توجه به این که شهرها، بافت کالبدی متجانسی ندارند، بدیهی است که فضاهای مختلف شهری نیز قابلیت پیاده مداری یکسانی نداشته باشند. از این رو شناسایی ویژگی های فیزیکی محیط انسان ساخت اهمیت زیادی در زمینه پیاده مدار شدن دارد. از جمله این محیط ها در شهر می توان به محلات مسکونی اشاره کرد. در این پژوهش با انتخاب شهر اندیشه به عنوان محدوده مورد مطالعه، ابتدا شاخص های مربوط به قابلیت پیاده مداری محلات مسکونی شناسایی شده و سپس هر کدام به صورت لایه هایی از نقشه درآمده و با استفاده از روش مقایسه دوبه دو (AHP)، وزن مربوط به هر کدام تعیین شده است. در ادامه، برای پهنه بندی و رتبه بندی قابلیت پیاده مداری محلات مسکونی از شاخص های بین المللی که در بسیاری از کشورها اعمال شده از جمله تراکم مسکونی، تنوع و اختلاط کاربری، وضعیت خیابان ها، جذابیت و زیبایی محیط اطراف، ایمنی و امنیت استفاده شده است. طبق محاسبات صورت گرفته با استفاده از روش AHP مشخص شده است که شاخص های ایمنی از جرم - امنیت از ترافیک و تراکم مسکونی به ترتیب بیشترین (502/0) و کمترین (032/0) اهمیت نسبی را دارند. مقایسات زوجی بین شاخص های قابلیت پیاده مداری نشان داده است که محلات مسکونی فاز دو نسبت به دیگر محلات شهر اندیشه از وضعیت مطلوب تری در پیاده مداری بهره مند است. از طرف دیگر خروجی حاصل از پهنه بندی قابلیت پیاده مداری محلات مسکونی حاکی از این بوده که محلات مسکونی که قابلیت پیاده مداری بالایی دارند، در مجاورت بخش مرکزی شهر و یا در کنار مراکز تجاری که در سطح برخی محلات ساخته شده است قرار دارند. با توجه به یافته ها، محله 29 فاز سه شهر اندیشه با 86 امتیاز، پیاده مدارترین محله بوده است.

   فلسفه شکل گیری زندگی جمعی و یکجانشینی عامل امنیت و دفاع بوده است، مدیریت بحران و پدافند غیرعامل و کاربرد آن در شهر قدمت تاریخی دارد، صحت این ادعا را می توان در تدابیر دفاعی همچون، حفر خندق و حصار، ساخت زیگورات، کهن دژ، شهرستان، رباط، دیوار، سد و غیره جستجو نمود، اما با توجه به پیشرفت فنّاوری و تغییر در تسلیحات نظامی، لزوم به کارگیری پدافند غیرعامل و مدیریت بحران در کاهش تلفات و خسارات مخاطرات به خصوص در شهرها، بیش ازپیش احساس می شود. شهر اندیشه به دلیل نزدیکی به تهران، تراکم جمعیت، وجود مراکز مهم و استراتژیک در داخل و اطراف شهر، قرارگیری در مسیر توسعه کلان شهر تهران، مهاجرپذیری دارای اهمیت راهبردی می باشد، این مراکز نیز به دلیل عدم اجرا و رعایت اصول و دستورالعمل های مصوب پدافند غیرعامل و مدیریت بحران در معرض خطر هستند و آستانه مقاومت آن ها پایین می باشد، هدف این پژوهش بالا بردن آستانه مقاومت، شهرسازی دفاعی و آمایش دفاعی شهری است که در اهداف بعدی پایش و تحلیل شهر جدید اندیشه به لحاظ اصول پدافند غیرعامل شهری نیز مدنظر است. این پژوهش از نوع کاربردی است و متغیرهای موردبررسی در آن شامل شناسایی زیرساخت ها و مکان های حیاتی، حساس و مهم شهر اندیشه، به منظور کاهش خسارت های ناشی از مخاطرات، حملات دشمن و بالا بردن تاب آوری شهری است. روش جمع آوری اطلاعات عمدتاً کتابخانه ای بوده و با توجه به نوع تحقیق از مطالعات میدانی (مصاحبه و مشاهده) نیز استفاده شده است. در این پژوهش از تکنیک ماتریسی برای بررسی انطباق نظام شهری اندیشه با اصول پدافند غیرعامل و مدیریت بحران جهت ارزیابی مراکز ثقل استفاده شده است که به ارائه الگوی اجرایی راهبردی مدیریت بحران و پدافند غیرعامل برای شهر اندیشه منجر شود؛ نتایج پژوهش بیانگر عدم رعایت الزامات و اصول پدافند غیرعامل در این شهر است؛ درنهایت بدین طریق می توان قبل از وقوع جنگ و مخاطرات برای کاهش خسارات جانی و مالی مراکز ثقل شهر، جایی که ادامه حیات شهر و مقاومت آن وابسته به این مراکز است اقدام نمود.

عمده ترین هدف ایجاد شهرهای جدید ایران، تمرکززدایی از شهرهای بزرگ که دارای سرریز معینی هستند، می باشد. به منظور تحقق این هدف ایجاد شهرهای جدید مستقل باکیفیت زندگی بالا یکی از ایده های غالب نزد متخصصان شهرسازی و برنامه ریزی شهری است. سنجش کیفیت زندگی در این شهرها می تواند ما را در ارزیابی میزان موفقیت این شهرها دررسیدن به اهداف از پیش تعیین شده یاری دهد؛ بنابراین هدف این تحقیق سنجش بعد ذهنی کیفیت زندگی شهر جدید اندیشه از دیدگاه شهروندان می باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی – پیمایشی است. جامعه آماری در این پژوهش ساکنان شهر جدید اندیشه با جمعیت 97807 نفر می باشد. حجم نمونه گیری به طور تصادفی ساده انجام شده و برای برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران با احتمال 95 درصد صحت استفاده شد که حجم نمونه 321 نفر برآورد شده و برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استفاده شده است. در این پژوهش از 30 شاخص در 6 بعد اجتماعی، بعد اقتصادی، بعد کالبدی – محیطی، بعد زیست محیطی، رفاهی – خدماتی و بعد تسهیلات و زیرساخت های شهری استفاده شده است. داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون های همبستگی اسپیرمن، آزمون کای اسکوئر، آزمون یومن - وایت نی، کرسکال والیس، ویلکاکسون و رگرسیون تک متغیره تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد علی رغم موفق بودن این شهر در جذب جمعیت، شهروندان از اکثر شاخص های مربوط به کیفیت زندگی در شهر جدید اندیشه رضایت ندارند؛ و دلیل موفق بودن این شهر در جذب جمعیت دلایلی به غیر از بالا بودن کیفیت زندگی در این شهر دارد. همچنین ازنظر میزان رضایت از کیفیت زندگی در بین مردان وزنان تفاوت وجود دارد، بین سن و رضایت از زندگی رابطه معناداری وجود ندارد تفاوت رضایت از کیفیت زندگی در گروه های شغلی معنی دار است و همچنین مدت اقامت بر میزان رضایت از کیفیت زندگی در شهر جدید اندیشه مؤثر نمی باشد.