شاخص های موفقیت تعاونی ها

این تحقیق با هدف شناسایی شاخص های ارزیابی عملکرد تعاونی های کشاورزی و نهایتاً ارتقای کمی و کیفی این تشکل ها و شناسایی تعاونی های موفق کشاورزی انجام شد. روش تحقیق با توجه به هدف و سؤالات تحقیق، کاربردی و از نوع تحقیقات کیفی می باشد که در دو مرحله انجام شده است. در مرحله اول، به صورت کتابخانه ای تحقیقات و منابع مختلف بررسی و شاخص های اولیه مرسوم در ارزیابی استخراج گردید و در مرحله دوم از تکنیک دلفی برای تدوین و وزن دهی به شاخص ها استفاده شد. نمونه گیری به صورت کاملاً هدفمند و از نوع گلوله برفی بوده به طوری که 26 نفرکارشناس مرتبط و آشنا با تعاونی ها انتخاب شدند و مورد مصاحبه قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که مهم ترین شاخص ها برای شناسایی موفقیت تعاونی ها را می توان در شش بعد اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، مدیریتی، فردی و آموزشی تقسیم بندی کرد. مهم ترین شاخص های شناسایی شده عبارت اند از: اشتغال زایی، سودآوری، سطح تحصیلات مدیران و اعضا، تخصص مدیران و اعضا، تداوم فعالیت شرکت تعاونی و میزان مشارکت و رضایت اعضا. نتایج وزن دهی صاحب نظران و کارشناسان نشان داد سودآوری با مقدار 30/89 درصد، اشتغال زایی 08/83 درصد، سطح تحصیلات مدیران و اعضا 20/86 درصد، میزان مشارکت اعضا 35/73 درصد و میزان رضایت اعضا با مقدار 27/78  درصد به ترتیب بیشترین ضریب اهمیت یا وزن را به خود اختصاص داده ند.

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل عملکرد تعاونی های کشاورزی استان همدان بر مبنای مدل ارزیابی تلفیقی و رویکرد مورد استفاده در آن کمی-کیفی در چند مرحله بود. هدف فاز کیفی، که به روش دلفای انجام شد، تدوین شاخص های موفقیت برای ارزیابی تعاونی های کشاورزی   بود که در سه مرحله انجام گرفت   به طوری که در این روش به صورت غیر تصادفی و کاملاً هدفمند، از نظر 26 کارشناس استفاده شد. در فاز کمی پژوهش، با استفاده از داده های میدانی با ماهیت کمی، به ارزیابی عملکرد تعاونی های کشاورزی فعال استان همدان براساس شاخص های توافق شده در مرحله قبلی پرداخته شد. جامعۀ آماری در بخش کمی، 110 نفر از مدیران عامل تعاونی های کشاورزی فعال در استان همدان بودند. با استفاده از فرمول کوکران، 86 تعاونی با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. عملکرد تعاونی ها با استفاده از تکنیک تاپسیس ارزیابی شد. نتایج این تحقیق نشان داد که مهم ترین شاخص ها برای شناسایی موفقیت تعاونی ها را می توان در شش بعد اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، مدیریتی، فردی و آموزشی تقسیم بندی کرد. بر اساس نتایج تاپسیس در شاخص های ترکیبی، تعاونی های شهرستان همدان رتبۀ اول، تعاونی های شهرستان بهار رتبۀ دوم، تعاونی های شهرستان تویسرکان رتبۀ سوم و تعاونی های شهرستان های فامنین و ملایر هم رتبه های انتهای طیف را به خود اختصاص دادند. از نظر شاخص اقتصادی، شهرستان بهار رتبۀ دوم، شهرستان کبودرآهنگ رتبۀ سوم و شهرستان تویسرکان رتبۀ چهارم را کسب کردند.