مطالعات توصیفی ترجمه

مترجم پردازش کنندۀ متن مبدأ و تولید کنندۀ متن مقصد در ارتباطات چند زبانه و چند فرهنگی می­باشد، و بدین جهت، پژوهشـگران همواره به موضوع بررسی رفتار و کنش مترجمان به هنگام ترجمه علاقه­مند می­باشند. در این زمینه، تحقیقات تجربی زیادی در سطح بین الملل از جنبه­های مختلفی صورت گرفته است که یکی از آن­ها بررسی فرایندهای ترجمه در مترجمان تازه­ کار است. اما با توجه به نوپا بودن مطالعات ترجمه در ایران، در این زمینه پژوهش­های اندکی انجام شده است. در این پژوهش، به توصیف فرایند ترجمۀ متنی توضیحی از انگلیسی به فارسی توسط گروهی از مترجمان تازه­­کار ایرانی پرداخته شد. با توجه به اهمیت چند وجهی کردن جمع­آوری و تحلیل داده­ها، از سه شیوۀ فکرگویی، مشاهده، و مصاحبۀ مرورنگر در بررسی فرایند ترجمه هشت مترجم تازه­کار استفاده شد. فرایندهای شرکت کنندگان با استفاده از روش تحلیل نظریۀ داده بنیاد، رمزگذاری و دسته­بندی شده، و در چهار مرحلۀ برنامه­ریزی، درک، انتقال و کنترل و در سه سطح بلاغی، مفهومی، و زبانی قرار گرفتند. بر اساس نتایج، مشخص شد که مترجمان تازه­کار شرکت کننده، در فرایند ترجمه در هر چهار مرحله بیشترین توجه را به سطح زبانی اختصاص دادند.