التفسیر الموضوعی لسور القرآن الکریم

نظریه «وحدت موضوعی سوره ها»، ازجمله روش های تفسیر قرآن است که روابط مفهومی میان آیات قرآن را در پرتو غرض سوره مورد توجه قرار می دهد. رسالت این نظریه نظام مند و منسجم جلوه دادن هر یک از سوره هاست که در آن مفسر در خلال توجه به جنبه های ادبی و زبانی، به دنبال راهی برای کشف پیوستگی اهداف و تناسب معنوی میان محور سوره و گزاره های معنایی است. اهتمام به متمایز و مستقل جلوه دادن شخصیت هر سوره ازجمله ثمرات این نظریه مطرح شده که مدت ها از بیان آن گذشته است، از این رو آگاهی نسبت به نظرات مطروحه جدید، می تواند نگرشی نوین به این نظریه بخشد. کتاب « التفسیر الموضوعی لسور القرآن الکریم » از جمله این تالیفات است که به اشراف دکتر مصطفی مسلم در دهه حاضر منتشر شده است. این کتاب متضمن آراء و نظرات جدید تفسیری و یا بازخوانی و تکمیل تعدادی از آن هاست که لزوم توجه به آن ضروری می نماید؛ لذا این نوشتار به معرفی این کتاب تفسیری و چگونگی کاربست نظریه وحدت موضوعی سُوَر در آن، اهتمام داشته است.

از مباحث مورد توجه قرآن پژوهان معاصر، نظریه «وحدت موضوعی سوره ها» به منظور نظام مند و منسجم جلوه دادن سور قرآن از منظر مفهوم و هدف و معرفی آن ها به عنوان یک شخصیت مستقل هدفمند و با اغراضی خاص از جانب متکلمی حکیم است. تفاسیر «المیزان» و «التفسیر الموضوعی لسور القرآن الکریم» با اتخاذ این شیوه، نام خویش را در زمره معتقدان به این نظریه ثبت کرده اند. اعتقاد به نظریه «وحدت موضوعی سوره ها»، تفاوت خاستگاه فکری و معاصر بودن هر دو مفسر، از جمله مواردی است که لزوم بررسی تطبیقی میان این دو تفسیر را آشکار می سازد؛ اهتمام نوشتار حاضر، بررسی رهیافت های استدلالی ایشان در نمایان سازی این نظریه در سوره یس و واکاوی مشابهت ها، نقاط قوت، میزان انطباق و توفیق تفاسیر در بکار بستن نظریه است. نتایج نشان از نقطه تمرکز آنان در توجه دهی به واحدهای موضوعی در مسیر غرض یابی دارد. تحلیل محتوا و موضوعات کلی سوره یس نیز محور موضوعی «اصول سه گانه اعتقادی» را ترسیم می کند، که نمایانگر برتری عملکرد علامه طباطبایی در غرض یابی و توجه دادن به محور سوره است.