باورهای عمومی

هدف این تحقیق توصیفی، تأثیر باورهای محیط زیستی  بر رفتارهای مشارکتی کشاورزان در حفاظت از آب بود. جامعه آماری تحقیق، کشاورزان سرپرست خانوار روستایی حوضه آبخیز زریوار بخش مرکزی شهرستان مریوان بودند (2097N=). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 237 نفر محاسبه شد. افراد نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تناسبی مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار تحقیق، پرسشنامه بود که روایی ظاهری و محتوایی آن با استفاده از نظرسنجی از متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. روایی همگرای پرسشنامه با محاسبه مقادیر میانگین واریانس استخراج شده (AVE) و پایایی ترکیبی (CR) در حد مطلوب به دست آمد.  پایایی پرسشنامه، از طریق انجام آزمون مقدماتی و  محاسبه ضرایب آلفای کرونباخ  مورد تأیید قرار گرفت. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای AMOS و SPSS استفاده شد. نتایج آمار توصیفی نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار میانگین مؤلفه های متغیر باورهای عمومی به ترتیب به مؤلفه های وابستگی متقابل انسانی (08/3 از 5) و مستثنا بودن انسان (78/1 از 5) اختصاص دارند. همچنین، میانگین محاسبه شده برای باورهای ویژه کشاورزان بالاتر از سطح متوسط (75/3 از 5) و برای رفتار مشارکتی کشاورزان در زمینه حفاظت از آب پایین تر از سطح متوسط (51/2 از 6) به دست آمد. یافته های تحقیق نشان داد که متغیرهای باورهای عمومی و ویژه کشاورزان تأثیر مثبت و معنی داری بر رفتار مشارکتی در حفاظت از آب آنها داشتند. به طوری که این متغیرها توانستند در حدود 29 درصد از واریانس رفتار مشارکتی  حفاظت از آب  را تبیین کنند.

فرهنگ عمومی چون درختی است که شاخه های فراوان دارد. آداب و رسوم، سنتها، باورها و عقاید، نوع پوشش، انواع خوراکی ها و جنبه های گوناگون زندگی شاخه های پر برگ و بار این درخت هستند. باتوجه به اسلامی بودن جامعه (در معنی عام خود) شناخت و سنجش باورهای تأثیرگذار فرهنگی در جامعه، با معیار مهمترین منبع دینی یعنی قرآن کریم، امری مهم و جهت بخش است؛ زیرا شناخت این باورها می تواند در تقویت بنیه فرهنگی جامعه و نیز آسیب شناسی جامعه دینی کمک کند. در این نوشتار تعدادی از سخنان مشهور را از باورهای عمومی که در قالب مَثل، ضرب المثل یا کنایه معروف در فرهنگ ما جاری است، استخراج کرده ایم و پس از دسته بندی موضوعی، به روش توصیفی- تحلیلی آنها را با آیاتی از قرآن سنجیده ایم؛ آیاتی که در آنها، مستقیم یا غیر مستقیم می توان مطلبی درباره موضوعات مطرح شده دریافت. نتیجه تحقیق در این موضوع، نشان می دهد که بیشتر این باورها با معارف قرآن، اعتقادات دینی و تجربه زندگی سازگار هستند. تعدادی نیز که در گفتار و کردار مردم سخت جا افتاده اند با مبانی دینی سازگار نیستند اما تلقی جامعه و باورهای کلامی گذشته و نیز وجود آنها در سخن شاعران باعث ماندگاری آنها شده است. چنین پژوهش هایی می تواند در پالایش فرهنگی باورهای نادرست در جامعه مؤثر باشد.