حسینیّه ی اعظم زنجان

حسّ مکان به ادراک ذهنی و آگاهانه ی مردم از محیط پیرامونی خویش اطلاق می شود که موجب دست یابی به هویّت در ایشان و دلبستگی آن ها به محیط می گردد. لذا حسّ مثبت مردم به محیط پیرامونی خویش که با عنوان «حسّ مکان» شناخته می شود، فرصتی است که در صورت بهره برداری صحیح از آن، می تواند زمینه ساز خلق مشارکت های اجتماعی و در نتیجه تسهیل در اجرای طرح های شهری شود. بر این اساس، در این پژوهش به بررسی نقش و تأثیر حسینیّه ی اعظم در ایجاد و ارتقاء حسّ مکان در ساکنین محلّه ی حسینیّه و مشارکت اجتماعی آن ها اقدام شده است. روش پژوهش حاضر مبتنی بر مطالعات اسنادی و میدانی بوده و از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری اطّلاعات میدانی استفاده گردید. علی رغم آن که نرم افزار G-Power تعداد نمونه ی آماری را 191 نفر تعیین کرده بود، ولی به منظور اطمینان بیشتر در تعمیم داده ها به کل جامعه ، تعداد 200 پرسشنامه تنظیم و تکمیل گردید. همچنین برای تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه، از برنامه ی رایانه ای SPSS و Excel و برای تحلیل همبستگی شاخص ها از روش تحلیل واریانس تک فاکتوری و روش پیرسون استفاده گردید. نتایج حاصل از آزمون پرسشنامه مبیّن آن بود که بین «مدّت زمان سکونت در محلّه» و «میزان تحصیلات» پاسخ دهندگان با حسّ مکان آن ها رابطه ی معناداری وجود دارد. همچنین قاطبه ی پاسخ دهندگان، حسینیّه ی اعظم را عنصر اصلی هویّت بخش به محلّه ی خویش دانسته و از سکونت در آن ابراز رضایت نمودند (74 درصد). علاوه بر این، بیش از 85 درصد از پاسخ دهندگان مشارکت اجتماعی را امری مقدّس دانسته و شرکت در آن را وظیفه ای همگانی می دانند.

مکان های مذهبی می توانند با پویا کردن محیط و گسترش فعالیت های خود در حوزه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در پیشرفت گردشگری مذهبی کشور نقش مهمی ایفا کنند. هدف این پژوهش، مطالعه ی نقش گردشگری مذهبی و توانمندی های حسینیه ی اعظم زنجان است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش پیمایشی انجام شده است. اطلاعات موردنیاز با ابزارهای مصاحبه، پرسشنامه جمع آوری شده اند. جامعه آماری پژوهش به اندازه گستردگی شرکت کنندگان در مراسم های حسینیه اعظم در سال 1396 است که به دلیل ناشناخته بودن شمار شرکت کنندگان با فرمول ویژه ی چنین وضعیتی در کوکران 385 نفر، نمونه تصادفی انتخاب شده است. روایی ابزار صوری بوده و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ برای متغیرهای مطالعه بین 70/. تا 85/. به دست آمده است. در فرآیند پژوهش به کمک نرم افزار آماری spss ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون و برای بررسی مطالعه نقش حسینیه ی اعظم زنجان در پیشرفت گردشگری مذهبی زنجان، بکار گرفته شد. برابر یافته های پژوهش با بررسی توانمندی ها و ظرفیت های این مکان مقدس، چنین نقشی تائید شده است. ضریب تأثیر حسینیه اعظم در «ایجاد مشاغل تخصصی» 091/0% در «رشد بهبود درآمدها و نذورات» بیش از 063/%، «افزایش خدمات رفاهی استان» 469/0% و «بهبود فرهنگ دینی» از 338 /0% می باشد. از یافته های پژوهش می توان به نقش جذابیت های مراسم ها و مکان های مذهبی برای جذب گردشگران درونی و بیرونی، اثرهای ورود گردشگران به این منطقه و بسترسازی مناسب گردشگری مذهبی در باورها و اعتقادات اشاره کرد.