ویژگی اشعار طرحی

اشعار طرحی به اشعاری می گفتند که از سوی پادشاهان، صاحبان انجمن ها و محافل ادبی طرح، و از شاعران خواسته می شد تا شعری بر وزن و قافیه شعر طرح شده بسرایند. از آنجا که این موضوع با همه اهمیّتی که در بررسی سبک شعر دوره بازگشت دارد، تاکنون به صورت اخص مورد بررسی قرار نگرفته است، نگارندگان کوشیده اند تا در قالب این مقاله با روش تحلیل محتوا (رویکرد توصیفی- تحلیلی) این موضوع را توصیف، نقد و بررسی کنند. بر این اساس مشخص شده است که ساخت و پرداخت غزلهای طرحی یکی از گونه های مهم تقلید و اقتفا از سبکهای ادبی پیشینیان بوده که از اوایل دوره صفوی تا اواخر دوره قاجار رواج داشته است. قدیمی ترین نمونه ساخت غزل طرحی به دوران حکومت شاه عباس برمی گردد و ساخت این نوع شعر در دروه قاجار بویژه حکومتهای فتحعلیشاه و ناصر الدین شاه نیز رواج داشته است و در این دوره نشاط اصفهانی، صبای کاشانی، سحاب و مجمر از معروفترین گویندگان اشعار طرحی بودند؛ وانگهی از آنجا که اشعار طرحی براساس طرح مشخصی سروده می شد، عمدتاً تقلیدی، تکراری و تکلیفی بود و از همین رو فاقد خلاقیّت و نوآوری لازم، اما چون در راستای اندیشه های غالب جریان بازگشت ادبی برآمده بود، سهم بزرگی در بازگرداندن شعر به دوره های گذشته داشت.