توجه آگاهانه

در سال های اخیر، پژوهش های مربوط به اختلال های هیجانی و پدیدار شناسی پیشرفت های قابل توجهی داشته است. یکی از این حوزه های پژوهشی شناخت فرایند پردازش اطلاعات در اختلال های روانی است. این پژوهش از نوع پژوهش های توصیفی و علّی مقایسه ای است که با هدف بررسی پردازش انتخابی اطلاعات و نقش توجه آگاهانه در این فرایند در بیماران مبتلا به هراس اجتماعی انجام شده است. بدین منظور دو گروه بیست نفری مبتلا به هراس اجتماعی و افراد بهنجار به صورت تصادفی جایگزینی و خوشه ای انتخاب و مورد مقایسه قرار گرفتند. آزمودنی ها با استفاده از آزمون استروپ، آزمون بازشناسی و سه پرسشنامه اختلال هراس اجتماعی، افسردگی بک و اضطراب حالت صفت اشپیلبرگر مورد آزمون قرار گرفتند. جهت تحلیل داده ها آزمون تحلیل واریانس یک عاملی و دو عاملی با اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی شفه مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که مبتلایان به اختلال هراس اجتماعی نسبت به گروه کنترل زمان بیشتری صرف پردازش نشانه ها می کنند، پردازش بیشتر نشانه های هراس نیز از نتایج حاصل از این پژوهش است. بین نمرات بازشناسی دو گروه نیز اختلاف معنی داری به دست آمد، که آگاهانه بودن فرآیند پردازش را مورد تایید قرار می دهد. در بررسی تاثیر سطوح مختلف اضطراب تفاوت معنی داری مشاهده نشد. اما بیماران مبتلا به اختلال هراس اجتماعی که سطح افسردگی بالاتری داشتند زمان بیشتری صرف پردازش نشانه ها می کردند. هم چنین، مشخص گردید که متغیرهای سن و تحصیلات در فرآیند سوگیری توجه هیچ تاثیری ندارند. با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت که محتوای نشانه ها درزمان تعیین رنگ موثر بوده اند. بنابراین، اثر تداخلی را نمی توان به عواملی چون طول لغات یا مشکل بودن آن ها و عوامل دیگر نسبت داد. هم چنین، عواملی به غیر از اضطراب در کندی عملکرد بیماران موثر بوده اند. وجود طرحواره های متناسب با نشانه های تهدید کننده در حافظه و اجتناب شناختی (توجه به محرک های مرتبط با نگرانی های هیجانی) سبب سوگیری و پردازش آگاهانه شده اند.