مؤلفه های سواد رسانه ای

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی به مقوله آموزش سواد رسانه ای است که به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است و شامل فراوانی، درصد فراوانی و نمودار است. در این پژوهش که با روش تحلیل محتوا انجام شده، محتوای متنی، تصویر و پرسش ها به روش کیفی بررسی گردیده است، جامعه آماری این تحقیق کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی 97-98 می باشد یافته های پژوهش استخراج پنج مؤلفه ی 1-وجود محتوایی درباره یک رسانه 2-وجود محتوایی در جهت فهم رسانه ها 3- وجود محتوایی در جهت ارائه توضیحات نسبت به استفاده صحیح از رسانه ها 4- وجود محتوایی در جهت بیان تهدیدات و مضرات رسانه ها 5- وجود محتوایی در جهت مقابله با تهدیدات و چالش ها را برای آموزش سواد رسانه ای نشان دادند. نتایج بیانگر این بود که درمجموع آیتم های مرتبط با آموزش سواد رسانه ای برابر 125 آیتم بوده که بخش محتوای متنی آن 56 آیتم و بخش محتوای تصویری آن 15 آیتم و بخش محتوای پرسشی آن 54 آیتم را به خود اختصاص داده اند. نتیجه فوق بیانگر این است که فراوانی آیتم های متنی بیشتر از تصویری بوده و می توان گفت که در متن کتاب به رسانه، کاربرد و استفاده صحیح از آن اشاره شده اما به تهدیدات و مضرات رسانه ها پرداخته نشده است. در بررسی میزان توجه کتاب به پرسش ها باید گفت که پرسش ها در جهت بیان استفاده از رسانه ها و تحلیل و استفاده درست از آن می باشند اما همانند متن و تصویر به بیان راه مقابله با تهدیدات رسانه ها اختصاص نیافته است.

در چند ماه و خصوصاً چند هفته اخیر همه گیری بیماری کووید-۱۹ (کرونا)، به یک بحران بین المللی تبدیل شده است. صرف نظر از تمام پیامد های ناشی از آن، یکی از محسوس ترین نتایج آن تحت تأثیر قرار دادن نظام های آموزشی رسمی و به تعطیلی کشیدن مدارس در 188 کشور جهان می باشد. لذا در این برهه از زمان می بایست آموزش عمومی در کشورها به جای مدارس در خانه ها به اجرا درآید. یکی از راه های موثر برای حل این مساله، ایجاد زمینه های یادگیری سیار(از راه دور) می باشد. بنابراین، بررسی تأثیر مؤلفه های سواد رسانه ای معلمان بر بهبود فرایند یادگیری سیار در دوران شیوع کرونا در کشور مساله این پژوهش تعیین شد. پژوهش حاضر براساس هدف و سبک گردآوری داده توصیفی، به لحاظ نوع کاربردی و به لحاظ روش کمّی است (به منظور پاسخ به پرسش اول روش پژوهش سندکاوی و برای پاسخ به پرسش دوم، از روش توصیفی -  پیمایشی استفاده شده است). ابزار اندازه گیری در مرحله دوم پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی آن طبق نظر متخصصان تأیید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 864/0 مورد تأیید قرار گرفته است. در این پژوهش، جامعه آماری را کلیه مدیران و معلمان شاغل در مدارس شهر تهران در سال 1399-1398 تشکیل داده و نمونه آماری در بخش کمّی به روش در دسترس به حجم 102 نفر انتخاب شد. به منظور پاسخ به پرسش های پژوهش حاضر از روش های آماری توصیفی و استنباطی چون آزمون خی – دو استفاده شده است. نتایج پژوهش چنین نشان داد که از دیدگاه مدیران و معلمان مدارس، سه مولفه اصلی سواد رسانه ای به ترتیب: مؤلفه اصلی دسترسی و استفاده از فضای مجازی با 5 مولفه فرعی، مؤلفه اصلی نگاه انتقادی به رسانه های مجازی با 5 مولفه فرعی و مؤلفه اصلی تولید رسانه ای مجازی با با 5 مولفه فرعی، به عنوان تاثیرگذارترین مؤلفه های سواد رسانه ای بر بهبود فرایند یادگیری سیار در دوران شیوع کرونا در کشور شناسایی و اولویت بندی شدند.