کارآمدی تدریس

هدف این جستار، تبیین الگوی مقایسه ای به لحاظ کاربردی بودن و اثربخشی آن در تألیف و آموزش درس های معارف اسلامی با توجه به ضروریات پیش آمده در دنیای کنونی است. این جستار با بهره گیری از تلفیقی از روش های تحلیلی و پیمایشی به توصیف و تبیین بازخورد به کارگیری الگوی مقایسه ای و نیز ناکارآمدی الگوی توصیفی صرف در مقام آموزش در میان جامعه آماری معین می پردازد. جامعه آماری، دانشجویان دانشگاه بین المللی امام خمینیe قزوین است. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بوده است. در قسمت آغازین، گزارشی از الگوی توصیفی صرف انجام شد که برآیند آن، ایجاد گونه ای تحجرگرایی روش شناختی است و در مرحله بعد، به کارآمدی و پیامدهای به کارگیری الگوی مقایسه ای در ساختن عالمی جدید که خصیصه تعالی نگری دارد، اشاره می شود. طراحی و اجرای دروس معارف اسلامی، برآیند نگاهی تعالی یافته به دوگانه به هم پیوسته «تربیت و رشد ارزش های اسلامی درون فردی» و «تلاش در ساختن و پردازش مدیریت کلان اسلامی» است. این آرمان، مبتنی بر استفاده از الگوهای خاص آموزشی با معیار کارآمدی است. در این الگو، آموزه های اسلامی، در سنجش با دیگر دعاوی مکاتب رقیب تبیین می شود. این سنجش، ناظر بر تحلیل مسائل مکاتب، مباحث بنیادین، پیش انگاره ها، پیامدها، اهداف و شیوه های معرفتی آنهاست.

یکی از مهم ترین اهداف آموزشی در تدریس معارف اسلامی ارتقای سطح معرفتی و ایمانی دانشجویان به واسطه ارائه محتوای آموزشی مناسب است.برای تحقق این مهم روش های آموزشی مختلفی می توان پیشنهاد داد. به باور نگارنده «روش تدریس هدایت محور» به عنوان یکی از زیر مجموعه های روش تدریس فعال از مؤثرترین روش های تدریسی است که به عنوان مکمل روش تدریس سخنرانی می تواند در تغییر نگرش و تحقق اهداف شناختی و عاطفی دانشجویان درحوزه معارف اسلامی کارساز باشد. این پژوهش به روش تحلیلی توصیفی و مبتنی بر مراحل هدایت و تبلیغ در قرآن و سیره اهل بیت^ و با رویکرد مخاطب شناسانه دانشجویان نسل امروز، بر این باور است که هرگونه فعالیت هدایتی و تبلیغی مدرسان معارف اسلامی زمانی اثرگذار خواهد بود که آنان ضمن برخورداری از فنون و تکنیک های روان شناسی تربیتی، از هادیان حقیقی در تمامی جزئیات فرآیند سه گانه هدایت و دعوت قرآنی اعم از؛ دعوت حکیمانه، موعظه حسنه، جدال احسن به شکل صحیح پیروی نمایند.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر ادراک از حمایت تدریس بر کارآمدی تدریس در بین اعضای هیئت علمی انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی همبستگی بود و جامعه آماری پژوهش، اعضای هیئت علمی دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 97 - 1396 بوده است که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1970)، 242 نفر برای نمونه آماری تعیین شده و به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های حمایت تدریس و کارآمدی تدریس (FTE) چانگ و همکاران (2010) استفاده شده است. روایی پرسشنامه ها تأیید شد و پایایی آن ها با روش آلفای کرونباخ به ترتیب 91/0 و 95/0 به دست آمد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss23 و Amos23 انجام گرفت. نتایج نشان می دهد حمایت تدریس تأثیر مثبت و معناداری بر کارآمدی تدریس دارد که به ترتیب منابع آموزشی، حمایت همکار و حمایت اداری دارای بیشترین تأثیر بر کارآمدی تدریس است. علاوه بر این، نتایج به دست آمده از بررسی ادراکات اعضای هیئت علمی نشان داد: 1. اعضای هیئت علمی زن در طراحی دوره و ارزیابی یادگیری؛ اعضای هیئت علمی مرد در استفاده از فناوری و مدیریت کلاس؛ اعضای هیئت علمی دارای سابقه تدریس کم، در استفاده از فناوری؛ اعضای هیئت علمی دارای سابقه تدریس زیاد، در مدیریت کلاس؛ و اعضای هیئت علمی گروه های علوم انسانی و زبان های خارجی، در طراحی دوره و مدیریت کلاس احساس کارآمدی بیشتری نشان دادند و 2. اعضای هیئت علمی گروه علوم پایه نسبت به اعضای هیئت علمی سایر گروه ها ازنظر منابع آموزشی، حمایت و پشتیبانی های کمتری را دریافت کرده اند. سرانجام، یافته های معادلات ساختاری حاکی از آن است که حمایت تدریس با ضریب مسیر 74/0 حدود 55 درصد از واریانس کارآمدی تدریس استادان را پیش بینی می کند.