شاخص آسایش حرارتی

جوهر برنامه یزی و مدیریت گردشگری شهری شناسایی منابع و عوامل موثر در توسعه ی گردشگری و استفاده بهینه و پایدار از آنها است، که در راستای تامین نیازهای فراغتی عامه شهروندان و بازدید کنندگان در مقیاس محلی، ملی و فراملی به کار می رود. یکی از مهمترین عوامل مذکور شرایط آسایش اقلیمی جهت گردشگری در فضای باز شهری می باشد. لذا با توجه به اهمیت آن جهت گردشگران و برنامه ریزان گردشگری با کمک پهنه آسایش بیوکلیمایی به پهنه بندی شهرستان های استان سمنان،همچون سمنان، شاهرود،دامغان،گرمسار و مهدی شهر پرداخته شد که درمیان شهرستان های استان،شهرستان مهدی شهر به دلیل ویژگی های جاذبه های طبیعی گردشگری خاص خود و همچنین به دلیل مطالعه کمتر در مورد آن بعنوان پایلوت و تاکید این مقاله انتخاب شد.هدف از این مقاله بررسی شرایط اقلیمی شهر مهدی شهر از لحاظ آسایش حرارتی جهت توسعه گردشگری در ماه ها و فصول مختلف سال از منظر اکوتوریسم است. در این مطالعه با استفاده از پارامترهای مهم اقلیمی (دما،رطوبت نسبی،باد،تابش، ساعات آفتابی و...) مستخرج از سالنامه آماری ایستگاه هواشناسی مهدی شهر(1389-1375)(سازمان هواشناسی کشور1390) و شاخص های زیست اقلیمی بیکر، ماهانی و ترجونگ و اولگی شرایط آسایش حرارتی منطقه در ماه ها و فصول مختلف سال در فضای آزاد استان سمنان در قالب نقشه با کمک نرم افزار های سیستم اطلاعات جغرافییای تهیه و تحلیل شد. نتایج شاخص های مورد استفاده نشان داد که در مهدی شهر از ماه فروردین لغایت آبان ماه (8 ماه از سال) دارای شرایط بهینه برای گردشگری در طبیعت و فضای آزاد از نظر آسایش حرارتی در ساعات شب و روز می باشد. هر چند که دو ماه تیر و مرداد به علت افزایش نسبی درجه حرارت این شهر دارای روزهای گرم می باشند اما وزش نسیم محلی کوه به دشت در طول ساعات شب و دشت به کوه در طول روز این وضعیت را به حد آسایش و قابل تحمل تبدیل می کند.همچنین در فروردین ماه و آبان ماه شرایط آسایشی در فضای آزاد بسیار خنک بوده که با پوشش لباس های مناسب فصول مذکور این شرایط تعدیل می یابد.

تأمین آسایش حرارتی شهروندان در فضاهای باز به عنوان اصلی مهم جهت حضور آن ها در فضاهای بیرونی بافت های مسکونی تلقی می شود. هدف پژوهش حاضر، سنجش تغییرات هندسه بافت شهری بر دمای محیط و آسایش حرارتی بیرونی در دو بافت مسکونی قدیمی و میانی شهر شیراز است تا با شناخت رابطه بین متغیرهای اقلیمی مؤثر بر آسایش حرارتی و خصوصیات هندسه بافت های مذکور، امکان ارائه راهکارهای مناسب جهت افزایش کیفیت فضاهای بیرونی در دو بافت ارائه گردد. جهت انجام پژوهش از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی در بستری از مطالعات کتابخانه ای و سنجش کمی با استفاده از دو نرم افزار ENVI-met و SPSS بهره برده شده است. در مرحله اول با استفاده از منابع کتابخانه ای مؤلفه های هندسه شهری مؤثر بر آسایش حرارتی در فضاهای بیرونی شناسایی شد. سپس با بهره گیری از نرم افزار انویمت به شبیه سازی نقاط منتخب در این دو بافت پرداخته و شاخص آسایش حرارتی «»PMV، برای نقاط مشخص در گرم ترین ماه سال بر اساس اقلیم شیراز و داده های آب هوایی سی ساله استخراج گردید و توسط نرم افزار «»SPSS تحلیل شد. نتایج نشان می دهد که رابطه معناداری میان «ضریب دید به آسمان» به عنوان یکی از مؤلفه های هندسه بافت مسکونی منتخب با میزان آسایش حرارتی در بافت های قدیم و میانی وجود دارد و مقادیر عددی به دست آمده شاخص «»PMV، با استناد به استاندارد 7 درجه ای اشری نشان داد که میزان آسایش حرارتی در بافت قدیم بیشتر از بافت میانی است و این موضوع ناشی از جهت گیری معابر و میزان محصوریت آن هاست.