ژانر تقدیر

صفحه قدردانی و سپاس، معمولاً بخشی کوتاه از یک پایان نامه یا رساله دانشگاهی است که در آن، دانشجو از افرادی مانند استادها، اعضای خانواده، دوستان و همکاران و نهادهایی مانند کتابخانه، دانشکده، گروه و یا شرکت ها و نهادهای غیردانشگاهی قدردانی و سپاس گزاری می کند. بر پایه انگاره نظری هایلند (Hyland, 2004) سه مرحله تأمل، سپاس و اطلاع در متن های قدردانی پایان نامه های دانشگاهی به کار می رود. در پژوهش حاضر، 240 متنِ قدردانی و سپاس از 120 پایان نامه کارشناسی ارشد و 120 رساله دکتری از شش رشته علوم سخت (کامپیوتر، مهندسی برق، زیست شناسی) و علوم نرم (مدیریت، حسابداری، زبان شناسی) استخراج و بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که گسترده ترین متن های تقدیر در رشته زبان شناسی همگانی (با 6340 واژه)، و کوتاه ترین متن های تقدیر در رشته حسابداری (با 3804 واژه) نگارش شده اند. یافته های پژوهش، به طور کلی نشان دهنده آن است که در متن های قدردانی پایان نامه ها و رساله های ایرانی نیز مرحله ها و گام های الگوی هایلند دنبال می شود، با این تفاوت عمده که در 50 درصد از متن های فارسی، دانشجویان از خداوند نیز سپاس گزاری کرده اند. این در حالی است که هایلند چنین مرحله یا گامی را در انگاره 2018 خود در نظر نگرفته است. با بررسی صفحه قدردانی در رشته های گوناگون، مشاهده شد که دانشجویان رشته های علوم انسانی در مقایسه با رشته های علوم پایه و مهندسی، متون تقدیر طولانی تری نوشته اند. همچنین فراوانی سپاس از نهادهای غیردانشگاهی مانند آزمایشگاه ها، مراکز تولیدی و تجاری در رشته های علوم پایه و مهندسی بیشتر است. با توجه به متغیر مقطع تحصیلی نیز دریافتیم که دانشجویان دوره دکتری نسبت به دانشجویان کارشناسی ارشد، متن های قدردانی گسترده تری نوشته اند.