قابلیت های صادراتی

صنعت کاشی و سرامیک ایران در زمره بزرگ ترین صنایع صادراتی کشور و دارای ظرفیت های بالایی جهت توسعه صادرات است. به دلیل ورود کشورهای نوظهور در صنعت کاشی و سرامیک، رقابت صادراتی برای تولیدکنندگان ایران چالش برانگیزتر از قبل شده است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و ارائه الگوی عوامل مؤثر بر صادرات پایدار شرکت های کاشی و سرامیک است. از روش پژوهش کمی-کیفی جهت جمع آوری داده ها استفاده شده است. در مرحله اول  با انجام مصاحبه عمیق باده نفر از خبرگان کاشی و سرامیک، سه بعد اصلی قابلیت های صادراتی، قابلیت های بازاریابی و عوامل بین الملل در قالب 14 بعد فرعی شناسایی شد. در مرحله دوم از پرسشنامه 55 سؤالی در نمونه ای 134 نفرِ با بهره گیری از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل نیروهای فروش، پژوهش و توسعه، صادرات و بازاریابی شرکت های عضو سازمان  بورس  و اوراق بهادار است. تحلیل داده ها  با استفاده از نرم افزارهای SPSS22 وAMOS انجام شد. نتایج نشان می دهد که سه عامل قابلیت صادراتی ، عوامل بین الملل و  قابلیت های سازمانی به ترتیب دارای بیشترین تا کمترین تأثیر بر صادرات پایدار هستند . هم چنین در بین ابعاد مربوط به قابلیت های صادراتی  شاخص تنوع و از قابلیت های سازمانی،کیفیت و در بین شاخص های مربوط به عوامل بین الملل بعد تحریم بیشترین تأثیرگذاری رادارند.

در سال های اخیر علیرغم نوسانات قیمت نفت در بازار، درآمدهای ارزی کشور را با تغییرات زیادی روبرو کرده و اقتصاد را تحت تأثیر قرار داده است و این امر لزوم تنوع بخشی به محصولات صادراتی و تجارت و تأکید بر اهمیت تجارت فرآورده های غیرنفتی را نشان می دهد. بنابراین، تمرکز بر تجارت بخش کشاورزی با توجه به اهدافی مانند خودکفایی و امنیت غذایی و امکان درآمدهای ارزی بالای بخش مذکور غیرقابل اجتناب است. هدف اجرای این پژوهش، شناسایی عوامل اثرگذار بر توسعه صادرات محصولات کشاورزی به منطقه قفقاز جنوبی است. این پژوهش از نوع پژوهش های آمیخته با رویکرد کیفی و کمی است که از نظر هدف، کاربردی و ازلحاظ نح وه گ ردآوری داده، از نوع مطالعات پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، 18 نفر از کارشناسان و مدیران صادرکننده محصولات کشاورزی در استان های آذربایجان شرقی و اردبیل که سابقه صادرات به منطقه قفقاز جنوبی را داشتند، بود. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه و پرسشنامه بود که برای شناسایی مقوله ها، از مصاحبه نیمه ساختاریافته و از پرسشنامه به منظور اعتباریابی الگو اس تفاده ش د. ب رای بررسی روایی بخش کیفی، از مدل کرسول به همراه روایی محتوایی و پایایی درون کدگذار و میان کدگ ذار و در بخ ش کم ی از روایی اعتبار محتوا و باز آزمون بهره گرفته شد. در بخش کیفی روش تحلیل داده ها، رویکرد نظریه داده بنیاد بود که با نرم افزار MAXQDA و ب ا استفاده از روش کدگذاری تدوین شد و در بخش کمی، روش تحلیل بر مبنای آزمون همبستگی کندال بود. نتایج پژوهش شامل ارائه مدلی مشتمل بر شرایط علی، زمینه ای و مداخله گر، به همراه معرف ی پدیده مح وری و ارائ ه راهبردهای توسعه قابلیت های صادرات محصولات کشاورزی به منطقه قفقاز جنوبی و شناسایی پیامدهای آن است؛ بنابراین مدیران برای توسعه صادرات محصولات کشاورزی به عوامل محرک مانند قیمت محصولات، فاصله جغرافیایی، فرصت کسب سود در بازار هدف و ... توجه کرده و با اتخاذ راهبردهایی چون ارتقا قابلیت تولید، بهبود زیرساخت و نوآوری و خلاقیت در روش های انجام صادرات و با در نظر گرفتن عوامل فرهنگی، محیطی، سلیقه و ترجیحات مصرف کنندگان جهت دستیابی به نتایجی مانند سودآوری، رشد اقتصادی، ارزآوری و افزایش رقابت پذیری محصولات کمک کنند.