مدل پدیدآیی

اندیشمندان در رویکردهای مختلف در روان شناسی، به مطالعه دین و سازه های هیجانی آن پرداخته اند و سرآغازی برای مطالعه روان سنجی در خصوص دین و پدیده های دینی ایجاد نموده اند. هدف این پژوهش، تدوین مدل پدیدآیی خوف از خدا، مبتنی بر دیدگاه علامه طباطبائی است. برای تدوین مدل پدیدآیی، از روش تحلیل محتوای استنباطی استفاده شد. جامعه متنی پژوهش، آثار مکتوب علامه طباطبائی و نمونه متنی تحقیق، 12 جلد از تفسیر المیزان است. یافته های پژوهش نشان داد که مدل پدیدآیی هیجان خوف از خدا، مبتنی بر دو حیطه کلی هستی شناختی و روان شناختی است و دارای چهار سطح (آگاهی، شناخت، هیجان و رفتار) است. همچنین، در فرایند پدیدآیی خوف از خدا، عنصر شناختی شامل شناخت هدف، شناخت ویژگی های خدا و آگاهی از خصوصیات انسان؛ عنصر انگیزشی شامل انگیزه دفع ضرر و عنصر رفتاری شامل اجتناب از منشأ ترس و پیشروی به سمت هدف می شود. بنابراین، هیجان خوف از خدا، مبتنی بر اندیشه علامه طباطبائی از تعریف و دارای مدل پدیدآیی روان شناختی برخوردار است.