سکه های عرب- تبرستانی

تبرستان پس از حدود یک و نیم سده مقاومت در برابر عرب های مسلمان سرانجام در زمان منصور عباسی (158-137 ه.ق) گشوده شد و از آن پس توسط ولات عباسی اداره گردید. آگاهی ما از والیان این ولایت برگرفته از منابع تاریخی و شواهد سکه شناختی است. اما علیرغم وجود منابع مذکور تعیین زمان دقیق زمامداری هر یک از والیان به دلیل عدم همخوانی متون با شواهد سکه شناختی دشواری هایی را فرا روی پژوهشگران قرار داده است. هدف از پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش است که چه عواملی سبب تفاوت اطلاعات مندرج در منابع تاریخی و سکه های ضرب شده توسط ولات عباسی در تبرستان گردیده اند؟ برای پاسخ به این سوال از رویکرد و روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. نتیجه مطالعات حاکی از آن است که اوضاع آشفته سیاسی و اجتماعی در این دوران به دلیل نارضایتی مردم و خاندان های محلی در منطقه و همچنین سلسله مراتب اداری حکومت عباسیان منجر به عزل و نصب های دائمی ولات از طرف خلفای عباسی می شده که می تواند دلیلی بر گزارش ناقص یا بعضاً اشتباه در متون تاریخی باشد. از همین رو سکه ها را می توان به عنوان منابع دست اول و ملاکی دقیق و متقن برای گاهنگاری حکومت ولات عباسی مورد بررسی قرار داد. با بررسیِ تحلیلی در پژوهش حاضر علاوه بر یافتن پاسخی بر دلایل آشفتگی در گاهنگاری حکومت ولات، فهرست جدید و دقیقی از والیان و زمان حکومت هر یک از آنها در تبرستان نیز ارائه شده است.