سیّدالشهداء (ع)

سیدالشهداء(ع) در روزهای پایانی رجب سال60 ه.ق با رسیدن نامه یزید بن معاویه به والی مدینه درباره لزوم اخذ فوری بیعت بدون مسامحه از مخالفان وی، به طور ناگهانی زادگاه خویش را به قصد مکه ترک کرد. توقف ایشان در مکه، چهار ماه و پنج روز به طول انجامید. آن حضرت(ع) با آغاز مناسک حج، باز هم به طور ناگهانی، مکّه را به سوی کوفه ترک کرد.تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و براساس بررسی و شناخت اوضاع و شرایط سیاسی، فرهنگی، جغرافیایی و امکانات و توانایی های اقتصادی و نظامی مکّه و مدینه، تلاش دارد با رویکردی تاریخی به این پرسش پاسخ تحلیلی دهد که عل خروج امام حسین(ع)از این دو شهر چه بود؟

در فقه شیعه امامیه، خوردن گِل و خاک، حرام است. اما از این حکم، خاک قبر امام حسین(ع) با شرایطی استثناء شده است. در روایات امامیه، تعابیری چون «طین قبر الحسین» و «تربه الحسین» به چشم می خورد. هدف این مقاله تبیین چیستی تربت سیدالشهداء(ع) و تعیین محدوده مجاز اخذ به منظور استشفاء از آن است. پرسش اصلی تحقیق این است که بر اساس روایات، به چه محدوده ای از قبر شریف امام حسین(ع) «تربه الحسین» اطلاق می شود و می توان از آن شفابخشی را انتظار داشت. این مقاله به روش تحلیل محتوا انجام شده و یک مطالعه بنیادی به شمار می آید. با مراجعه به منابع حدیثی، فقهی و جست وجوی کلیدواژه هایی مانند تربت، قبر، امام حسین، شفاء و مانند آن، داده های مورد نیاز در راستای هدف مقاله و در پاسخ به پرسش اصلی تحقیق جمع آوری گردید. سپس مورد نقد و بررسی قرار گرفته و به شکل منطقی تدوین و نتیجه گیری شده است.بررسی سه دسته از روایات مربوط به تعیین محدوده اخذ تربت به جهت استشفاء نشان داد که همگی دچار ضعف سند هستند. به نظر می رسد با عنایت به متواتر بودن شفابخشی تربت سیدالشهداء(ع) از یک سو، و حرمت اکل طین و تراب از سوی دیگر، لازم است جهت استشفاء به قدر متیقن از تربت سیدالشهداء (ع) بسنده کرد؛ یعنی تربتی که از خود قبر شریف و اطراف آن که در عرف به قبر ملحق می شود.هم چنین بررسی روایات دال بر بو و رنگ خاص نشان داد که این روایات، دلالتی بر منوط بودن شفابخشی بر رنگ یا بو ندارند.