اخلاق حسابرسی

انعطاف پذیری در حسابداری این فرصت را برای شرکتها ایجاد می کند که از طریق دستکاری اطلاعات مالی، سوء استفاده هایی جهت پوشش نوسان های مالی واقعی داشته باشند. از طرفی اخلاق و رفتارحرفه ای حسابرسان در شفاف-سازی اطلاعات و اعتمادبخشی به عموم، نقش و مسئولیت خطیری ایفا می کند. از اینرو، هدف این پژوهش بررسی تاثیر اخلاق حسابرسان بر کشف دستکاری اطلاعات مالی است. برای این منظور اطلاعات شاخص های استقلال، صداقت و بی طرفی و قوانین اخلاق مدارانه در خصوص چگونگی اخلاق حسابرسان، بوسیله ابزار پرسشنامه از جامعه حسابرسان و حسابداران رسمی جمع آوری و تحلیل گردید. نتایج آزمون های استنباطی میانگین و تحلیل عاملی تاییدی معادلات ساختاری نشان داد که توانایی حسابرسان برای کشف دستکاری اطلاعات مالی بطور قابل توجهی بوسیله قوانین اخلاق مدارانه حسابرسی، استقلال، صداقت و بی طرفی و تمامی جنبه های اخلاق مدارانه حسابرسی تحت تاثیر قرار می گیرد. بطوریکه صداقت و بی طرفی حسابرسان به عنوان مهمترین عامل موثر در کشف اطلاعات مالی دستکاری شده تعیین گردید.

هدف: ازآنجاکه اخلاق موضوعی اساسی در حرفه حسابداری و حسابرسی است و به کارگیری رویکردهای مرتبط با فناوری اطلاعات نیز در علوم مالی غیرقابل انکار است؛ ازاین رو هدف پژوهش حاضر تهیه الگو و نظام مندسازی رابطه فلسفه های اخلاقی و فناوری اطلاعات با رفتار اخلاقی حسابرسان با استفاده از نظریه شبکه کنشگران است. روش شناسی پژوهش: پژوهش حاضر ازنظر استفاده از یافته ها کاربردی و ازنظر نوع روش پژوهش، کیفی است. با توجه به دانش افزایی و ارائه یک الگوی جدید نیز جهت گیری توسعه ای دارد. جامعه پژوهش موردنظر شامل پژوهش های مرتبط با موضوع و با نمونه همسان است که 3 مقاله را شامل می شود و در این زمینه نمونه گیری به عمل نیامد و نمونه و جامعه یکسان در نظر گرفته شد. سپس، با فن فراترکیب اجزای الگو تهیه و با رویکرد نظریه شبکه کنشگران الگوی نهایی ترسیم شد. درنهایت نیز با کسب نظر 5 خبره به وسیله مصاحبه، اهمیت اجزای الگو مورد تائید قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد رفتار اخلاقی در حسابرسان تحت تأثیر کنشگران انسانی و فنی است. کنشگران انسانی به گونه عام نظریه های اخلاقی و کنشگران فنی به صورت کلی فناوری اطلاعات را شامل می شود. نظریه های اخلاقی (کنشگران انسانی) نیز به دو بخش کلی نظریه های مبتنی بر کردار و نظریه های مبتنی بر فضیلت (فضیلت گرایی) تقسیم می شود. نظریه های مبتنی بر کردار نیز شامل مبتنی بر وظیفه (وظیفه گرایی)، مبتنی بر نتیجه (سودگرایی و دیگر گرایی)، مبتنی بر امر الهی (خیرگرایی) و مبتنی بر عدالت (عدالت گرایی) است. فناوری اطلاعات (کنشگران فنی) نیز شامل نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری توسعه یافته (انگیزه، امید به تلاش و تأثیرهای اجتماعی) است. یافته کلی پژوهش نشان داد اجزای کنشگران فنی و انسانی دارای تأثیر مثبت و معناداری بر گسترش رفتار اخلاقی در حسابرسان است. اصالت/ارزش افزوده علمی: با توجه به اهمیت نظام مند کردن رفتار اخلاقی و تهیه الگوهای متناسب با محیط کشور، یافته های این پژوهش با داشتن پشتوانه نظری و کاربردی قوی می تواند به درک بهتر و تسریع در عملیاتی کردن رفتار اخلاقی حسابرسان کمک شایانی نماید و کنشگران انسانی و فنی و نقش مؤثر هر یک را به وضوح نشان دهد.