توسعه گردشگری مذهبی

تصویر مقصد و رضایت گردشگر از اجزای کلیدی دستیابی به موفقیت در بهبود و توسعه صنعت گردشگری به شمار می آید. هدف مقاله حاضر بررسی و تعیین میزان تأثیر گذاری تصویر مقصد و رضایت گردشگران مذهبی از امکانات و خدمات گردشگری ارائه شده بر توسعه گردشگری مذهبی در شهر قم است. در پژوهش حاضر برای تحلیل نقش میانجی رضایت در تأثیر تصویر مقصد بر توسعه گردشگری مذهبی از الگوی تلفیقی استفاده شده است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی است. با استفاده از نمونه گیری در دسترس تعداد 215 پرسشنامه با پایایی 937/0 جمع آوری شد. برای تحلیل داده ها از روش حداقل مربعات جزئی با استفاده از نرم افزار PLS2 استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که تصویر مقصد بر توسعه گردشگری مذهبی با اثر کل 67/0، تأثیرگذار است که به صورت مستقیم اثر ضعیف و به صورت غیرمستقیم از طریق متغیر میانجی رضایت اثر قوی دارد. این موضوع نشان می دهد که اثر غیرمستقیم متغیر رضایت گردشگر در این رابطه بیشتر از اثر مستقیم است؛ درنتیجه رضایت گردشگر نقش اساسی در این رابطه دارد.

پژوهش حاضر به دنبال واکاوی نقش فن آوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی (ICT) درتوسعه گردشگری در اماکن مذهبی کشور ایران است.  رویکردها و مدل ها ی مختلف مطرح گردیده و سپس ضمن بررسی نظرات شهروندان تهرانی، از دیدگاه های ارائه شده از سوی آنها، استفاده شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر  هدف کاربردی، از نظر نوع داده ها کمی  و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شهروندان تهرانی بوده و از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد و روایی و پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از دیدگاه خبرگان و نیز آزمون آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفته و تایید شدند. در مرحله بعد بر اساس مدل مفهومی پژوهش، سئوالات و فرضیه های پژوهش، با استفاده از یک پرسشنامه محقق ساخته گویه های مستخرجه در نمونه آماری تحقیق مورد پرسش قرار گرفت. در بخش آمارتوصیفی، توصیف داده ها در دو بخش متغیر های زمینه ای و متغیر های اصلی با استفاده از شاخص های فراوانی مطلق، فراوانی نسبی، میانگین، انحراف معیار و واریانس در جداول ارائه گردیده و در بخش آماراستنباطی از آزمون های همبستگی و رگرسیون چند متغیره و آزمون تحلیل مسیر استفاده شد. 

در جهان امروز، بسیاری از کشورهای دنیا که با محدودیت منابع ارزی مواجه هستند، درآمد های حاصل از گردشگری را به عنوان یکی از منابع مهم کسب درآمد ارزی خود قرار داده اند. بدیهی است که در صورت داشتن پتانسیل ها و منابع ارزشمند گردشگری می توان به بخش های گردشگری به عنوان منبع کسب درآمد نیز نگریست. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت توصیفی_ پیمایشی از نوع همبستگی بود. خبرگان حوزه گردشگری مذهبی (مدیران سازمانی، سرپرستان تورهای زیارتی، مدیران هتل ها) در شهر مشهد تشکیل می دهند. و با توجه به نامعین بودن جامعه آماری، روش نمونه گیری مورد استفاده در این تحقیق از نوع غیر احتمالی در دسترس می باشد. روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه استاندارد شده لوردس و همکاران (2005) برای سنجش متغیر خدمات دولت الکترونیک، فراهانی و همکاران (1391) برای سنجش متغیر گردشگری مذهبی و مجردی (1393) برای سنجش متغیر شبکه ها و رسانه های اجتماعی است. داده های به دست آمده با روش های آمار توصیفی با استفاده از نرم افزار نسخه اس پی اسس 19 و آمار استنباطی با استفاده از نرم افزار  پی ال اس تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که برنامه های صدا و سیما (رسانه ملی)، بستر رسانه های  اجتماعی نظیر اینستاگرام و تلگرام و خدمات دولت الکترونیک (دولت به دولت، دولت به کارکنان، دولت به شهروندان، دولت به کسب و کار، دولت به سازمان های گردشگری و دولت به گردشگران) نقش مثبت معناداری در توسعه گردشگری مذهبی دارد.