ایجاز در نهج البلاغه

یکی از رویکردهای زیبای بلاغت سخنان امام علی(ع) در نهج البلاغه ایجاز است که غیر از جایگاه بلاغی آن در زیبایی لفظی و برونی تعابیر امام(ع)نقش مهمی هم در جذابیت معانی سخنان ایشان ایفا می کند. در آثار بلاغی گذشتگان ایجاز بر دو نوع قصر و حذف تقسیم شده است که برای نوع حذف آن اهداف و دلایلی در کلام عنوان می کنند که اختصار، بزرگداشت مقام مخاطب، مبالغه، رعایت موسیقی و سجع کلام از جمله این دلایل است. در نهج البلاغه هر دو نوع ایجاز بکار رفته و امام علی (ع) با تسلط بی نظیر خود بر فنون سخنوری، معانی عمیق و گسترده را با واژگانی اندک ارائه نموده، بطوری که نه تنها خللی در ظاهر عبارات بوجود نیامده، بلکه آنها را زیباتر و بلیغ تر کرده است. این در حالی است که ادبیات و بلاغت هدف اصلی امام(ع)نبوده و ایشان غالب این سخنان را بدون آمادگی قبلی و فی البداهه ایراد فرمودند. در جستار پیش رو نمونه های متعددی از انواع ایجاز در سخنان امام علی (ع) ذکر شده و بُعد زیبایی شناختی آنها مورد بررسی قرار گرفته است.