سازمان صنفی دینی

باور غالب در مطالعات جامعه شناسی تاریخی این است که انجمن ها و سازمان های صنفی در شهرهای ایران فعالیت نداشته اند، اما مقاله حاضر برمبنای چارچوبی جامعه شناختی نشان می دهد در اواخر سده میانه در ایران، پیشه وران در تعامل با سازمان های فتوت، نوعی سازمان صنفی تشیکل داده اند که با سازمان های صنفی قرون وسطی در غرب متفاوت است. چارچوب جامعه شناختی مقاله حاضر مبتنی بر یک سنخ سازمان صنفی پیشامدرن و برگرفته از آرای دورکیم است. برمبنای این چارچوب، به نظر می رسد اصناف در اواخر سده های میانه در ایران در پیوند با سازمان های فتوت صوفیانه، شکلی از سازمان صنفی به وجود آوردند که می توان آن را «سازمان صنفی دینی» نامید. آنچه در این دوران، سازمان صنفی را به عنوان انجمن های حرفه ای در شهرها متشکل تر و منسجم تر ساخت، فتوت صوفیانه به عنوان آیینی دینی بود که بر منافع حرفه ای اعضا اولویت داشت. این سازمان صنفی دینی، تنها با تکیه بر آیین و انجمن دینی می توانست تا حدودی از انسجام سازمان یافته و رسمیت برخوردار شود. این امر نشان می دهد تا چه حد ماهیت و سازمان ایدیولوژی حاکم بر اصناف بازار در شهرهای ایران، در هر دوره اهمیت دارد.