معارف و محتوای قرآن

مکتب حیات بخش اسلام پس از رحلت رسول اکرم (ص) با دو برداشت و رویکردِ کلان مواجه شد: علوی و اُموی که هریک، ویژگی های خاص خود را در جنبه های مختلف اجتماعی سیاسی و فرهنگی داشته و به عنوان مَعالِمُ المَدرَسَتَین بحث و گفت وگو شده است. یکی از شاخصه های مکتب علوی که تاکنون به شایستگی بدان پرداخته نشده و بخش وسیعی از تاریخ اسلام را به خود اختصاص داده است، بررسی و کاوشِ مسئله اعجاز و وجه اعجاز قرآن کریم است که در این تحقیق از نگاه یگانه پرچمدار رویارویی های رسمی با صاحبان اندیشه ها و ادیان، حضرت علی بن موسی الرضا (ع) ، مورد پژوهش و تحلیل قرارگرفته است. ایشان برخلاف نظریات حاکم بر عصر و دیدگاه های مشهور که تمامِ همّت خویش را صرف امور ادبی و لفظی قرآن کریم کرده اند، وجه اصلی اعجاز را علاوه بر ترکیبات لفظیّه و محسنات بدیعیه و وجوه متعارف، وجه معرفتی و شناخت اسرار و دقایق معارف و لطایف بلند توحیدی و حیات آفرین دانسته که فلسفه بعثت همه انبیا و اولیای الهی را تشکیل می داده و رمز جاودانگی آن را هدایت آفرینی و سعادت بخشی بشریت معرفی کرده اند.