رویکردهای فرهنگی

در قیام شکوهمند حسینی، به مدد معماری هوشمندانه و شجاعت دوراندیشانة آن یگانة دوران، تمامی ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی واقعة کربلا، چنان سنجیده و در آرایشی بی بدیل، در کنار هم قرار گرفتند که سیر زمان، دم به دم بر استحکام، عمق و اثرگذاری آن می افزاید. با این حال، یکی از مهم ترین دلایل این اثرگذاری، سیرة ائمه اطهار (ع) در زنده نگه داشتن یاد و راه سیدالشهدا (ع) است. این مقاله، تلاش کرده تا روش ها و رویکردهای فرهنگی امام علی بن موسی الرضا (ع) را به منظور پاسداشت و محافظت از قیام سالار شهیدان (ع) ، مورد بررسی قرار دهد. نتایج نشان از آن دارد که حضرت برای زنده نگه داشتن یاد و راه سیدالشهدا (ع) ، روش ها و راهکارهای ویژه ای داشتند، ازجمله: تبیین جایگاه والای امام حسین (ع) در میان سایر ائمه (ع) ، ابراز تنفر از قاتلان آن حضرت، تبیین نتایج بی حرمتی و احترام نسبت به عاشورا، ترغیب شاعران به مرثیه سرایی بر سالار شهیدان (ع) ، توصیه به روزه داری در ماه محرم، تقدیس تربت سالار شهیدان (ع) ، توصیه به زیارت قبر آن حضرت و تعیین زمان ها و دعاهای مخصوص برای آن و تبیین نتایج این زیارت مانند: رسیدن به قرب الهی، برخورداری از شفاعت و برابری آن با حج ، برپایی سوگواری و بیان نتایج آن همچون حفظ دستاوردهای نهضت عاشورا، آگاهی از حقیقت دین، پیوند با سیدالشهدا (ع) ، آمرزش گناهان و رهایی از هول و هراس روز قیامت.

جنبش پنطیکاستی، که در اوائل قرن بیستم و با تأکید بر مسئله بازگشت قریب الوقوع مسیح پا به عرصه وجود نهاد، در ابتدا، تمرکز خود را بر تبشیر مسیحیت و جذب حداکثری وقف کرد. اما با گذشت چند دهه و عدم ظهور مجدد مسیح، رویکردهای تبشیری خود را به مسائل این جهانی، فرهنگی اجتماعی معطوف کرد. توجه به امر کلیساسازی، بومی سازی کلیساها و رهبری آنها و سیاق گرایی فرهنگی، از عمده رویکردهای فرهنگی و توجه به اقشار ضعیف جامعه در کنار توجه به جوانان و مسئله رهبری آنها در کلیساها، تبلیغات شهری و خیابانی و همچنین، مشارکت در امور عام المنفعه، از مهم ترین رویکردهای اجتماعی پنطیکاستی ها محسوب می شود. این پژوهش، با بررسی منابع مکتوب پنطیکاستی در پی آن است، تا پس از معرفی عمده رویکردهای فرهنگی اجتماعی پنطیکاستی ها در حوزه تبشیر، با روش تحلیل داده ها، ثابت کند که مقوله کلیساسازی و رهبری در میان پنطیکاستی ها، با چالش هایی روبرو بوده، توجه نکردن به نخبگان جوامع، از مهم ترین اشکالات این رویکرد محسوب می شود.