مسجد ملااسماعیل

کتیبه ازجمله مهم ترین عناصر تزئینات وابسته به معماری محسوب می شود که در بازه های زمانی با روش های متعدد و مصالح گوناگون، زینت بخش بناهای تاریخی گردیده است. کتیبه پارچه ای با تکیه گاه کاغذی مسجد ملا اسماعیل یزد یکی از یادگارهای به جامانده از دوره قاجار است که دارای نقوش گیاهی و آیات قرآنی بوده و بر روی دیوار نصب شده است. اثر مذکور و کتیبه های مشابه دیگر ؛ کمتر در ایران موردتوجه قرار گرفته اند و مطالعات صورت گرفته در این زمینه بسیار کم است. مطالعه ی این گونه کتیبه ها ازلحاظ دسته بندی نوع الیاف، رنگ و بست ها با توجه به دوره های تاریخی مؤثر بوده و با بررسی انواع کتیبه های پارچه ای، می توان به دسته بندی طیفی از مواد تشکیل دهنده انواع کتیبه های پارچه ای در دوره های مختلف دست یافت. هدف اصلی این تحقیق بررسی نوع مواد به کار رفته برای ساخت کاغذ تکیه-گاه، بست و رنگ کتیبه بوده است. نتایج حاصل از روش های کلاسیک و دستگاهی که مشتمل بر SEM-EDX و FTIR بوده حاکی از آن است که چسب و ماده بوم کننده پارچه از دسته کربوهیدرات ها، جنس پارچه؛ پنبه ای و نوع الیاف کاغذ از نوع الیاف خمیر کهنه پارچه و رنگدانه های موردبررسی آلی و رنگ گذاری با فن آبرنگ بوده است. فن اجرای کتیبه این گونه بوده که هنرمند پارچه را روی کاغذ چسبانیده و عملیات مهره کشی را برای سهولت در اجرای خطوط بر روی پارچه انجام داده و بعد از رنگ گذاری؛ کتیبه را بر روی دیوار نصب نموده است.