مدیریّت روستایى

مدیریّت روستایی و چگونگی آن در ایران چند قرن سابقه دارد. بررسى این سابقه از یک سو حاوى نکات قابل توجّه در روش‎هاى ادارة روستاهاست و از سوى دیگر متأثّر از تجربیّات گذشته است، که چالش‎هاى گوناگون را به‎ویژه براى استفاده در آینده روشن مى‏سازد. یکى از نکات بارز روند مدیریّت روستایى ایران رویکرد چندگانه‏اى است که از آن میان مى‏توان به رویکردهاى دو مقطع زمانى تا قبل از انقلاب اسلامى و پس از انقلاب اسلامى اشاره کرد. در این باره مى‏توان ابراز داشت که تا قبل از انقلاب اسلامى، تفکّرات مدیریّت روستایى متکّى بر دیدگاه‏هاى حاکمان و حکومت‎ها و اعمال قوانین از سوى آنها بود. امّا پس از انقلاب، مدیریّت روستایى بر محور بینش روستائیان و جامعة روستایى استوار گردید و از اینرو مشارکت روستائیان در ادارة روستاها از دهه‏هاى قبل در چارچوب قانون به صورت سازمان یافته و فراگیر شکل گرفت؛ به‎ویژه آن‎که پس از سال 1377 و با تأسیس دهیاری‎ها در برخى روستاها، ادارة روستاها به دهیاری‎ها که برخاسته از بطن روستا هستند، سپرده شد. با این وصف، هر یک از دو مقطع فوق که از منظر اعمال برنامه‏ها از بالا به پایین و از پایین به بالا نیز قابل بررسى است، در عمل با موفّقیّت‎ها و چالش‎هایى روبرو بوده که در مقالة حاضر به برخى از آنها اشاره شده است.