مناسبات شهر و روستا

هدف: پیدایش و گسترش خانه های دوم در مناطق روستایی زمینه ساز تحول در روابط شهر و روستا گردیده است؛ بنابراین هدف از این تحقیق، تحلیل عوامل و انگیزه های ساخت خانه های دوم در روستاها و اثرات آن بر روابط شهر- روستا است. منطقه مورد مطالعه روستاهای ییلاقی دهستان استرآباد جنوبی و انجیراب در بخش مرکزی شهرستان گرگان می باشد. روش: که ابزار اصلی گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده و حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری کوکران 238 نفر انتخاب گردیده اند که از این تعداد، 123 نفر از ساکنان روستاها و 115 نفر از مالکین خانه های دوم انتخاب شده اند. نحوه دسترسی به نمونه ها بصورت تصادفی ساده و سیستماتیک بوده است. همچنین برای تحلیل و آنالیز داده های تحقیق از نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته ها: نتایج حاکی از آن است که پاسخگویان مهم ترین اثرات مثبت توسعه خانه های دوم در مناسبات شهر - روستا را در بُعد اقتصادی ( ایجاد اشتغال)، در بُعد اجتماعی (افزایش مهاجرت معکوس به روستا - افزایش آگاهی مردمان محلی) و در بعد زیست محیطی- کالبدی (بهره مندی از اقلیم و چشم انداز زیبا استفاده از مصالح بادوام) دانسته اند. از سویی دیگر، مهم ترین اثرات منفی توسعه این پدیده نوظهور را در منطقه مورد مطالعه و در چهارچوب تغییر روابط شهر- روستا در بُعد اقتصادی (افزایش قیمت زمین، رکورد فعالیت کشاورزی و کاهش عرضه محصولات تولیدی به شهر) در بعد اجتماعی (افزایش مصرف-گرایی در روستا و تعارضات فرهنگی روستاییان با مهاجرین ) و در بعد زیست محیطی- کالبدی (تخریب جنگل و تغییر کاربری اراضی زراعی) عنوان کرده اند. محدودیت ها و راهبردها: عمده ترین محدودیت تحقیق کم بودن سابقه پژوهش مرتبط در زمینه اهداف ساخت خانه های دوم در مناسبات شهر - روستا بوده است. راهکارهای عملی: برنامه ریزی مسئولین در جهت استفاده از سرمایه مالی- فکری مهاجرین شهری وارد شده به روستا در جهت توسعه روستایی و تقویت مناسبات روستا- شهری و فراهم کردن زمینه افزایش تعامل و گفتگو میان مردمان محلی و مهاجرین شهری با هدف تقویت ارتباطات و جایگاه اجتماعی روستاییان. اصالت و روش: نوآوری مقاله در بررسی اثرات ساخت خانه های دوم در چگونگی روابط شهر– روستا می باشد.

مناسبات شهر و روستا تاثیرات فراوانی بر سکونتگاه های روستایی دارد. شهرها مرکز انباشت سرمایه و جریان های فضایی هستند. همچنین روستاها در مقابل به عنوان مراکز گردشگری برای ساکنان شهری به شمار می روند. به صورتی که گردشگری فرصتی برای بهره مندی از توان های محیطی روستایی است که شکوفایی اقتصادی را نیز برای روستاها به همراه دارد. این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. در این بررسی بر مبنای روش کوکران 165 نمونه بررسی انتخاب شده است. تحلیل روابط متغیرها و جهت شناسایی ابعاد اثرگذاری مناسبات شهر و روستا بر گردشگری روستایی از مدل ساختاری و تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج مدل تحلیل مسیر نشان می دهد که افزایش مناسبات شهر و روستا باعث گسترش خانه های دوم، ایجاد شغل و تحول اقتصادی در سکونتگاه های روستایی شده و در افزایش رضایتمندی روستاییان نقش مؤثری دارد

سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از مهم ترین مسائل اجتماعی و پتانسیل قدرت مردمی، مورد توجه بسیاری از اندیشمندان قرار گرفته است. به عقیده ی بسیاری از صاحب نظران، یکی از عوامل مهم در افزای ش سرمایه ی اجتماعی در جامعه، دین داری مردم است. در این تحقیق به بررسی نقش دین داری در افزایش سرمایه اجتماعی افراد پرداخته می شود. این موضوع به صورت تطبیقی میان نقاط شهری و روستایی شهرستان کوهدشت بررسی شده و تفاوت میان این دو جامعه از نظر دین داری و تأثیر آن بر سرمایه ی اجتماعی تجزیه و تحلیل شده است. روش تحقیق مقاله ی حاضر، توصیفی – تحلیلی بوده و برای گردآوری اطلاعات از روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. از این رو تعداد 400 پرسش نامه در نقاط شهری و روستایی شهرستان کوهدشت تهیه و جمع آوری و تجزیه و تحلیل شده است. دو نقطه ی شهری و ده نقطه ی روستایی به روش تصادفی به عنوان نمونه ی موردی انتخاب شده و با توجه به نسبت جمعیت نقاط شهری و روستایی، تعداد 185 پرسش نامه در نقاط شهری و تعداد 215 پرسش نامه در نقاط روستایی توزیع گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزار آماری SPSS استفاده شد. با توجه به نوع متغیرها از دو آزمون T-Test مستقل و آزمون هم بستگی پیرسون استفاده شد. همچنین دین داری در این تحقیق در پنج بعد (فکری، اعتقادی، مناسکی، تجربی و پیامدی) و سرمایه ی اجتماعی در چهار بعد (اعتماد عمومی، اعتماد رسمی، مشارکت عمومی و مشارکت رسمی) بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که از لحاظ ابعاد دین داری و سرمایه اجتماعی، تفاوت معناداری میان نقاط شهری و روستایی وجود دارد. همچنین تأثیر دین داری بر افزایش سرمایه اجتماعی در نقاط روستایی، بیش تر از نقاط شهری است.