افشای هزینه تحقیق و توسعه

ﺗﺄﺛیﺮ افشای اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻟی ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﺑﺎزار ﺳﻬﺎم یکی از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﺻﻠی پژوهش در ﺣﺴﺎﺑﺪاری و اﻣﻮر ﻣﺎﻟی اﺳﺖ، در واﻗﻊ ﺑﺎزده یک ﺳﻬﺎم، ﭼکیﺪه ﺗﻤﺎﻣی ﻋﻤﻠیﺎت یک ﺷﺮکﺖ از جمله رقابت بازار محصول و افشای اطلاعات مالی در ﺻﻨﻌﺖ، ﺑﺎزار و اﻗﺘﺼﺎد اﺳﺖ و یکی از ﻣﻌیﺎرﻫﺎی اﺳﺎﺳی ﺑﺮای ﺗﺼﻤیﻢﮔیﺮی در ﺑﻮرس اوراق بهادار ﻣیﺑﺎﺷﺪ. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر این است که بررسی نماید آیا افشای هزینه تحقیق و توسعه بر رابطه بین رقابت بازار محصول و بازده سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران اثر میانجی دارد؟ در این پژوهش برای سنجش رقابت بازار محصول از شاخص لرنر تعدیل شده و برای افشای هزینههای تحقیق و توسعه از چک لیست استفاده شده است. نتایج برآورد رابطه فرضیههای پژوهش با بهرهمندی از روش دادههای ترکیبی برای 97 شرکت طی دوره پنج ساله (1389 تا 1393) حاکی از وجود رابطهی مثبت معنادار بین رقابت بازار محصول و افشای هزینههای تحقیق و توسعه میباشد و همچنین نتایج بیانگر این است که بین رقابت بازار محصول و بازده سهام رابطه مثبت معناداری وجود دارد. بعلاوه، نتایج نشان میدهد که افشای هزینه تحقیق و توسعه بر رابطهی بین رقابت بازار محصول و بازده سهام اثر میانجی جزئی دارد. ایﻦ یافتهها ﺑﺪیﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ کﻪ هر چقدر رﻗﺎﺑﺖ بازار محصول بیشتر ﺑﺎﺷﺪ، افشای هزینه تحقیق و توسعه و ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم ﻧیﺰ بیشتر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. افزون بر این، بین افشای هزینه تحقیق و توسعه و بازده سهام رابطه مثبت معناداری وجود دارد.

در پی رسواییهای مالی اخیر، معاملات با اشخاص وابسته یکی از کانونهای نگرانی بوده، به گونهای که استفاده هدفمند از این معاملات و عدم افشای آنها یا کافی نبودن افشا، از عوامل سقوط شرکتها بوده است. همچنین افشای اطلاعات توسط شرکتها یکی از منابع ارزشمند اطلاعاتی برای سرمایهگذاران، اعتباردهندگان و سایر ذینفعان جهت تصمیمگیریهای اقتصادی میباشد. لذا، هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر تعدیل کنندگی معاملات با اشخاص وابسته بر رابطه بین افشای هزینه تحقیق و توسعه و ارزش شرکت میباشد. بدین منظور تعداد 88 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1390 تا 1395 به روش هدفمند انتخاب و دادههای آن به روش تحلیل دادههای ترکیبی تجزیه و تحلیل شدهاند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که، بین افشای هزینه تحقیق و توسعه و ارزش شرکت رابطه مثبت، و همچنین بین معاملات با اشخاص وابسته و ارزش شرکت رابطه منفی و معناداری وجود دارد. بهعلاوه، معاملات با اشخاص وابسته رابطه بین افشای هزینه تحقیق توسعه و ارزش شرکت را تضعیف میکند.