انواع دیه کامله

چکیده : این مقاله، بعد از مقدمه‏ای کوتاه، در سه بخش اصلی فراهم آمده است. در بخش اول، فتاوای فقها و خلاصه‏ای از ادله آنها در باره مقدار دیه کامله آمده است. دیه کامل یک مرد مسلمان در فقه امامیه بر مبنای مشهور فقیهان، یکی از این انواع است: صد شتر، دویست گاو، هزار گوسفند، هزار دینار، ده هزار درهم و دویست حُلّه. در بخش دوم، نویسنده، روایات این باب را به شش گروه تقسیم کرده است. بخش سوم، نویسنده به اجتهاد در ادله پرداخته و نتیجه آن را به عنوان یک نظریه علمی ارائه نموده است. اهم مطالب نویسنده در این بخش به شرح زیر است: 1. معیار اصلی در باب دیات، شتر می‏باشد و بقیه انواع به عنوان قیمت برای سهولت در پرداخت، عِدل آن قرار گرفته است. 2. تخییر در انتخاب یکی از انواع شش‏گانه، مخصوص صورتی است که اختلاف فاحش در قیمت نباشد. 3. در صورت اختلاف فاحش قیمتها، نوع شتر که مجعول اوّلی است، مورد عمل قرار می‏گیرد. 4. موضوع دیه اعیان، انواع ششگانه است؛ لذا رجوع به قیمت آنها بدون تراضی و تصالح امکان‏پذیر نیست.