گچ

تولید و به دست آوردن آمار و اطلاعات دقیق و واقعی از منابع معدنی دغدغة همیشگی مدیران است. برای تولید این نوع آمار و اطلاعات روش های گوناگونی وجود دارد که ازجمله می توان به روش های سنتی همراه با پیمایش های زمینی و روش های پیشرفتة سنجش از دور اشاره کرد. سنجش و تولید اطلاعات با استفاده از داده های ماهواره ای و روش های دورکاوی، به ویژه در مناطق کویری و بیابانی به دلیل شرایط نامساعد آنها، افق جدیدی را به روی مدیران گشوده که راهکاری است برای غلبه بر مشکلات روش های مرسوم سنتی. هدف پژوهش حاضر ارزیابی تکنیک های سنجش از دور و GIS در تهیة نقشة املاح تبخیری در منطقة شرقی دشت سمنان با استفاده از تصاویر ماهواره ای ASTER است. برای این منظور ابتدا نمونه برداری به روش تصادفی منظم از منطقه انجام شد و سپس پردازش هایی از قبیل بسط تصویر، ایجاد تصاویر رنگی کاذب، تجزیة مؤلفه های اصلی، تبدیل تسلدکپ، ادغام و نسبت گیری طیفی روی تصاویر صورت گرفت. مقادیر گچ، نمک و سولفات سدیم و منیزیم خاک با ارزش طیفی استخراج شده از باندهای اصلی و فرعی تلاقی داده شدند و روابط همبستگی و رگرسیونی بین داده های ماهواره ای و زمینی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان دادند که باندهای حرارتی PCA9, PCA10, PCA12 می توانند در تفکیک املاح گچ، هالیت و سولفات مفید باشند. درنهایت، ازطریق طبقه بندی حداکثر احتمال روی باندهای مذکور، نقشه های گچ، هالیت و سولفات محدودة مطالعاتی با صحت کلِ به ترتیب 33/73، 67/66، 67/66 درصد و با ضریب کاپای به ترتیب 61/0، 53/0 و 55/0 تهیه شدند. کلید واژه ها : املاح تبخیری، گچ، نمک، سولفات، سنجش از دور.

داده های طیفی محدوده مرئی – مادون قرمز که باحداقل هزینه و صرف وقت تهیه می شوند ، کاربرد وسیعی در برآورد خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک دارند. مطالعه حاضر با هدف بررسی توانایی این روش در برآورد مقدار ماده آلی، کربنات ها و درصد گچ سطح خاک صورت پذیرفته است. بر اساس تکنیک هایپرکیوب، محل 115 پروفیل شناسایی و سپس نمونه برداری از افق های خاک انجام گرفت و مقدار ماده آلی، درصد گچ و آهک خاک با روش های استاندارد اندازه گیری شد. آنالیز طیفی خاک های مورد نظر با استفاده از دستگاه طیف سنج زمینی با دامنه طول موج 400-2500 نانومتر انجام شد. پس از ثبت طیف ها انواع روش های پیش پردازش مورد ارزیابی قرار گرفت و سپس از رگرسیون حداقل مربعات جزئی (PLSR) و رگرسیون مولفه اصلی((PCR برای برای پیش بینی پارامترهای مورد نظر استفاده شد. جهت ارزیابی مدل 80 درصد داده ها برای کالیبراسیون مدل و 20 درصد برای صحت سنجی مدل به صورت تصادفی انتخاب شدند. پیش پردازش های مختلف از جمله: مشتق اول و دوم به همراه فیلتر ساواتزکی و گلای، متغیر نرمال استاندارد و تصحیح پخشیده چندگانه با هم مقایسه شدند. نتایج این بررسی نشان داد بهترین نتایج مدل سازی مربوط به روش PLSR با پیش پردازش مشتق اول+فیلتر ساویتزکی و گلای برای برآورد گچ،کربنات و ماده آلی خاک بدست آمد. با توجه به مقادیر درصد انحراف نسبی(RPD)، پیش بینی مدل برای درصد گچ و ماده آلی در کلاس خوب و برای کربنات ها در کلاس ضعیف می باشد.

ملاط ها بخش جدایی ناپذیر در ساخت بنا های تاریخی و حتی امروزی بوده در بخش های مختلف بنا کاربرد دارد، بنابراین برای ایجاد بنای با کیفت و پایداری خوب در طول زمان می بایست در بهبود و ارتقای کیفیت ملاط ها و مصالح تلاش هایی انجام داد. ملاط گچ نوعی ماده معدنی بوده و ساختاری بلوری و شبکه هگزاگونالی دارد و در حالت کلی مهم ترین عوامل در تغییر خواص ملاط های گچی به سه حالت نوع معدن، نوحه پخت و افزودنی ها وابسته است به همین منظور هدف از انجام این پژوهش مروری بر نحوه تأثیر عوامل گفته شده بر خواص ملاط ها خواهد بود. که در راستای این هدف مطالعات کتابخانه ای تنها روش پژوهش خواهد بود. با توجه گسترده معادن گچ در محیط های متنوع اولین عامل تأثیرگذار در خواص گچ نوع معدن و محیط معدن است به طوری که در معادن مختلف، ژیپس دارای ناخالصی و شرایط رشد بلوری متفاوتی بوده که این امر منجر به تولید ملاط گچی خاص در معادن مختلف می شود. نحوه پخت و افزودنی ها که از عوامل دیگر تأثیرگذار در ملاط گچی است؛ هرکدام به نحوی در ساختار ملاط ها تأثیرگذار خواهند بود. برای مثال پخت گچ در دما های مختلف، فاز ، رنگ و اندازه های متفاوتی در بلور های گچی را ایجاد می کند. افزودنی ها نیز در بخش های مختلفی از خواص گچ را تحت تأثیر قرار می دهد که این بخش ها می تواند شامل تأثیرهای مقاومتی(مقاومت فشاری، کششی و سایشی)، زمان گیرش و مقاومت در مقابل رطوبت باشد؛ مثال مناسب اکسید منیزیم و آلومینو سیلیکات ها است که هرکدام باعث افزایش مقاومت های فشاری و زمان گیرش در ملاط گچ می شود.

با وجود تعداد زیادی بناهای خشتی در ایران، اصفهان به عنوان یک شهر تاریخی در مرکز ایران دارای بناهای تاریخی و غیر تاریخی خشتی فراوان است که قدمت برخی از آنان چند صد سال است. همچنین روستاهای متعددی با بناهای کاملاً خشتی با ده ها هزار سکنه در داخل و خارج از منطقه اصفهان وجود دارد. اخیراً محققین بر روی بهبود رفتار مقاومتی بناهای خشتی شامل خواص مقاومتی خشت و روش های مرمت و مقاوم سازی سازه های خشتی موجود، متمرکز شده اند. به منظور بهبود خصوصیات مقاومتی خشت های تولیدی از خاک منطقه شمال شرق اصفهان (حبیب آباد) ، در این تحقیق تأثیر مواد افزودنی شامل ماسه، گچ، آهک، پودر آجر و کاه با درصد ها و ترکیبات مختلف، بر روی 21 طرح، مورد بررسی قرار گرفته است. پس از افزودن مواد مضاف به خاک و ساخت طرح ها، خصوصیات مقاومتی هر کدام از طرح ها با استفاده از آزمایش های مربوطه تعیین و با خشت ساده مقایسه شدند. آزمایش های انجام گرفته به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول، آزمایش های مربوط به خاک شامل درصد رطوبت خاک، دانه بندی، هیدرومتری، حد خمیری، حد روانی و درصد مواد آلی، که فاز اول پروژه محسوب می شود. دسته دوم، آزمایش های مربوط به خشت شامل آزمایش های مقاومت فشاری، خمشی، سایشی و وارفتگی بوده اند که می توان آن ها را فاز دوم پروژه دانست. آزمایش های انجام گرفته و روابط استفاده شده در این تحقیق بر اساس دستورالعملCentre for the Development of Enterprise (CDE) به کار برده شده اند. اجرای این طرح ها و انجام آزمایش های انجام گرفته بر روی آن ها در مدت زمانی به طول 8 ماه در آزمایشگاه خاک و مصالح ساختمانی دانشگاه اصفهان صورت گرفت. بر اساس نتایج حاصل از آزمایش ها، افزودن مواد مضاف به خشت، می تواند از ایجاد ترک های عمیق در آن جلوگیری کند. برای خاک منطقه شمال شرق اصفهان بهترین ماده افزودنی به خشت جهت بهبود مقاومت های مکانیکی آن، گچ و یا ترکیب پودر آجر و گچ می باشد. مناسب ترین مقدار، 25% وزنی گچ و یا ترکیب 10% پودر آجر و 20% گچ است که باید به خاک اضافه شود. در بین مواد افزودنی، آهک همواره نقشی منفی در جهت کاهش مقاومت های مکانیکی خشت دارد که استفاده از آن توصیه نمی گردد. واژگان کلیدی: