تاریخ ریاضیات

هانری لبگ در 1901م مقاله کوتاهی در گزارش جلسات آکادمی پاریس به چاپ رساند که مبنای رساله دکتری او قرار گرفت. این مقاله همراه با نوشته هایی از اِمیل بُرِل راجع به اندازه، نقطه عطف مهمی در تحول آنالیز حقیقی به شمار می آید. ترجمه و شرح این مقاله، موضوع نوشته حاضر است. در این شرح به ویژه از چند منبع بهره می گیریم که یکی از آن ها حواشی سه نفر از اعضای آکادمی علوم بر چاپ جدید این مقاله در تاریخ 2001 م است با عنوان «گرامی داشت یکصدمین سال مقاله لبگ».

تاریخ نگاری ریاضیات در سال های اخیر متحول شده است و رویکرد پیشین که منجر به نگارش کتاب های تأثیرگذاری در تاریخ ریاضی بود از اعتبارش کاسته شده است. نسل جدید مورخان ریاضیات یا حداقل گروهی از آنها دیگر آن رویکرد را مناسب نمی دانند. نگاه تازه به تاریخ ریاضی کاملاً متفاوت با رویکرد کلاسیک است و به واقعیات تاریخی، که در روش کلاسیک به آن توجه نمی شد، اهمیت می دهد. تفاوت میان این دو رویکرد که مبتنی بر مفروضات شناخت شناسانه متفاوت است به دو گونه تاریخ نگاری کاملاً مجزا منجر می شود. این شرایط باعث می شود که این دو نوع تاریخ نگاری در مقابل هم قرار بگیرند. در این مقاله می کوشیم تا هر یکی از این رویکردها، خصوصیات، مفروضات، نتایج و ریشه های آنها را معرفی کنیم و سرانجام رویکرد دیگری پیشنهاد کنیم که از تقابل میان این دو نوع تاریخ نگاری می کاهد.