عنوان فارسی: زیبا معنایی و بیان نیکو در سخن عرب (عنوان عربی: جمال المعنی و حسن التعبیر فی الکلام العربی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
چکیده فارسی:
این مقاله سه مبحث را دنبال می کند:
1- دلالت حروف بر معانی: در این مبحث رابطه میان حروف و معانی مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد. ناقدان عربی بررسی را به مقدار وسعشان دنبال کرده اند. بررسیهای آنان نشاندهنده این است که آهنگ برخی حروف با آوای فعلها شباهت تام دارد. این موضوع در این مقاله تحت عنوان «دلالت حروف بر معانی» نامگذاری شده است.
2- دلالت الفاظ بر معانی: در این مبحث نیز میان لفظ و معنی یا میان شکل و مضمون، پس از بررسی مورد نیاز، ارتباط معنایی یافته شده است؛ هم چنین آرای برخی از ناقدان معروف عربی چون جاحظ و ابن رشیق قیروانی، ابن جنی و ابوهلال عسکری و دیگر ناقدان در این موضوع مطالعه، و از چگونگی استدلال آنها آگاه شده ایم.
3- دلالت اوزان شعری بر معانی: در این بررسی نیز درصدد بررسی ارتباط و هماهنگی میان وزن شعر و معنای آن برآمدیم و معیارهای روشنی را که ناقدان ادب عربی به طور گسترده از آن بحث کرده بودند، ارزیابی کردیم و نظر نهایی خود را در این مورد به صورت تحلیلی بیان کردیم.
چکیده عربی:
هذه المقاله تشتمل علی ثلاثه مباحث:
1- دلاله الحروف علی المعانی: نعالج فی هذا القسم الصله بین الحروف و معانیها. عنی نقاد العرب بهذا اللون من الدراسه فتعقبوا هذه الصله بمقدار وسعهم. فنجد مثلا بعض دراساتهم حول جرس الحروف التی تضاهی اصوات الأفعال. و سنفصل القول فی هذا الموضوع فیما بعد تحت عنوان «دلاله الحروف علی المعانی».
2- دلاله الألفاظ علی المعانی: ندرس فیه الرابطه بین اللفظ و المعنی او بین الشکل و المضمون. ذاکرین آراء بعض النقاد کالجاحظ ،و ابن رشیق القیروانی، و ابن جنی، و أبی هلال العسکری و غیرهم فی هذا الموضوع.
3- دلاله الأوزان الشعریه علی المعانی: نعالج هنا، التلاؤم بین الوزن و المعنی مشیرین الی ما یجب من التلاوم بین الوزن و المعنی، ناقدین بعض الآراء فی ذلک.