مثنوی های فارسی

فردوسی نخستین شاعری است که با اثرپذیری از آغاز قرآن و اوستا، مثنوی خود را با نام خدا آغاز کرده و همین شیوه را در بیشتر نامه هایی که شاهان و پهلوانان فرهمند شاهنامه نگاشته اند، دنبال کرده است. نمونه های برجای مانده از شاعران پیش از وی و سروده های معاصرانش، این مهم را ثابت می کند و از این رهگذر، تاثیر ساخت و محتوای بیت آغازین شاهنامه را بر سروده های متاخران می توان دید. در این پژوهش، بیتِ سرآغاز شاهنامه، نخست در سطح زبانی (قالب شعری، وزن، قافیه، کارکرد واج ها و هجاها، دوگانگی واژه ها و مفاهیم، و...)، دوم در گستره فکری شاعر (مثلث «نام و جان و خرد» و برخی از خاستگاه های اندیشه او) و سوم در سطح ادبی (ارزش های بلاغی، شیوه عظمت نمایی، براعت استهلال، و ...) بررسی می شود. در پایان، خوانندگان می توانند با مشاهده بیت آغازین هفده مثنوی برجسته فارسی، سرآمدی بیت آغازین شاهنامه را ارزیابی کنند.