اعتماد السلطنه

بازیابی هر چه سریع تر و دقیق تر اطلاعات، آرمان بزرگ همه کتابداران است. برای دسترسی به این آرمان، ابزارهایی توسط کتابداران به وجود آمده که نمایه ها نمونه هایی از آن ها هستند. نمایه ها که اکنون به کمک کامپیوتر حالت پیشرفته ای یافته اند در سنّت کتابشناسی و کتابداری شرقی متأثّر از اسلام، دارای قدمت هستند و حتّی نمونه هایی پیشرفته از آن ها با عناوین کشف المطالب، کشف الآیات و غیره که به دلیل جایگاه والای قرآن در جوامع اسلامی به وجود آمده اند سال هاست که مورد استفاده قرار میگیرند. آن چه که در زیر میآید بررسی نمایه ها و جدول های قرآنی متعلّق به سال 1313 است که در زمان ناصرالدین شاه قاجار توسط محمد خان صنیع الدوله (اعتماد السلطنه) چاپ شده. هدف این نوشته ضمن بررسی انتقادی کلّیة جدول های مندرج در این قرآن، نشان دادن این نکته است که آن جا که علاقه و اهمیت به هر دلیلی مطرح بوده، آن چنان که در مورد قرآن مطرح بوده و هست ابزارهای بازیابی بسیار پیشرفته ای در شرایطی به وجود آمده اند که حتّی شاید تصوری نیز دربارة فناوریهای پیشرفتة کنونی وجود نداشته است.

خیرات حسان ، تالیف محمدحسن خان اعتماد السلطنه در سه جلد شامل زندگینامه زنان نامدار مسلمان و آنان که اسلام را درک کرده اند اعم از ایرانی ، عرب ، هندی و ترک و به طور کلی درباره زنان مشهور جهان اسلام است . اساس تصحیح این کتاب نسخه چاپ سنگی 1304 هـ . ق است که زیر نظر اعتماد السلطنه به طبع رسیده ، وی در این کتاب از منابع فراوانی بهره جسته و خود در دیباچه کتاب ، به بیان علت وجودی تالیف و منابع مورد استفاده خود می پردازد ...