پدران کلیسا

مسیحیان برخلاف توصیه حضرت عیسی(ع) که گفته بود کسی را «پدر» نخوانید،1 اسقفان برجسته متکلم و صاحب قلم خود را در فاصله بین سال های 100ـ500 م. پدران کلیسا نامیدند. کلیسا به معنای جامعه مسیحی است. دورة پدران کلیسا، به دلایل الاهیاتی نزد هر سه فرقه بزرگ مسیحی دارای اهمیت است. رشته ای که به مطالعه پیرامون زندگی و آثار پدران کلیسا میپردازد، «پاترولوژی» نام دارد. مورخان مسیحی، پدران کلیسا را از جنبه های گوناگون تقسیم کرده اند. از جمله در رابطه با زبانی که آنان با آن سخن میگفتند: از این رو، پدران کلیسا به آبای یونانیزبان و آبای لاتینیزبان تقسیم میشوند. پدرانی نیز بودهاند که نه یونانیزبان محسوب میشوند و نه لاتینیزبان. این نوشتار به این موضوع پرداخته است.

در تاریخ مسیحیت، در طول سده های نخست میلادی نهضت ها و گروههای متعدد مسیحی مثل گنوسیان، آرویوسی ها، مونارخیانی ها، سابلیوسی ها و ... حضور داشتند. در همین زمان و در این «محیط فرقه ها» در فریجیه یک نوآیین مسیحی به نام مونتانوس، نهضتی را بنیان گذاری کرد که به «نبوت جدید»، «بدعت فریجیه ای ها» و «جنبش مونتانوس» معروف شد. هرچند در ابتدا بزرگان کلیسا با این نهضت چندان مخالفت نکردند، به تدریج ماهیت ضد کلیسا پیدا کرد و در تقابل با آرای نمایندگان مسیحیت رسمی قرار گرفت؛ بااین حال، جنبش مونتانوس به سرعت در آسیای صغیر گسترش یافت و تعداد زیادی ازجمله زنان را به خود جلب کرد. در نوشتار حاضر، با استفاده از منابع معتبر - که عمدتاً به زبان یونانی اند - و با روش توصیفی تحلیلی، زمینه های پیدایش این نهضت و دلایل تقابل جریان مسیحیت رسمی با جنبش مونتانوس بررسی شده اند. یافته های تحقیق حاضر نشان می دهند عوامل متعددی در افول این نهضت دخیل بودند؛ اما به نظر می رسد با توجه به اینکه سردمداران جنبش مونتانوس عمدتاً در حالت «خلسه و جذبه» به وعظ و تبلیغ می پرداختند، همین مسئله بیشتر از هر عامل دیگری باعث بروز اختلافات شد و درنهایت، به محکومیت و زوال آن دامن زد.