واقعه غدیر

واقعه ی غدیر از رویدادهای مهم در تاریخ صدر اسلام است که باعث تنش ها و اختلافات زیادی بین شیعیان و اهل سنت شده است؛ لذا بازتاب و چگونگی نقل کردن این واقعه در تاریخ نگاری مورخین حائز اهمیت است و سده های هفتم تا دهم هجری عصری پر تلاطم در تاریخ اسلام مخصوصا ایران است که مغولان قسمت اعظم جهان اسلام را به تصرف خویش درآوردند. این پژوهش با رویکردی تاریخی در پی بررسی بازتاب و  تحلیل واقعه ی غدیر در تواریخ عمومی سده های هفتم تا دهم هجری است و در پی پاسخ بدین پرسش است که واقعه غدیر در آثار تاریخی حوزه زبان فارسی و عربی  چگونه روایت شده و علل این گونه بازتاب چیست؟ یافته ها حاکی از آن است که بازتاب این روایت ها متأثر از فضای عصر خود مورخین بوده که در بخش فارسی زبان، روایت هایی را بازتاب داده اند که در عصر خویش برجسته بوده؛ و در حوزه عربی زبان نیز با توجه به رویکرد روایی یا تاریخی نگاه متفاوتی وجود دارد.

سوره شرح و خصوص آیه هفتم آن که می فرماید: «فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَبْ» (الشرح: 7)، از سور و آیات مورد توجه و شایسته بحث در موضوع ولایت است که مراجعه به آثار دانشمندان فریقین در این خصوص، یافته هایی قابل تأمل و در خور بحث را پیش روی می نهد. به طور اجمال دیدگاه مشهور مورد نظر شمار زیادی از شیعیان و اهل سنت این است که این آیه دلالت بر فرا خواندن پیامبر (ص) به تلاش بیشتر و به زحمت انداختن خود در راه خداوند دارد، اما دیدگاه مطرح میان معدود مفسران شیعی و سنی، حاکی از دلالت آیه مزبور بر امر پیامبر (ص)، مبنی بر نصب علی (ع) به امامت پس از فراغ از رسالت است و تقدیر آیه چنین است: «فاذا فرغت من نبوّتک فانصب علیّا اماما». در برابر این دیدگاه دو چالش خودنمایی می کند: الف) هماهنگ نبودن با قرائت و ب) مکی بودن سوره، اما به نظر می رسد تمسک توأم با احتیاط به کارکرد سیاق در تفسیر، پاسخگوی چالش های مزبور باشد و به این ترتیب احتمال ارتباط آیه با نصب علی (ع) به امامت، احتمالی قابل توجه و مورد تأیید سیاق قلمداد گردد. تفسیر آیه در سیاق آن نشان می دهد برای واژه نصب، از میان دو معنای به زحمت افتادن در عبادت و نصب کردن به ولایت، معنای دوم مناسب تر است، چه هم معنای اصلی ماده «نَصَ بَ» نصب کردن است و هم صیغه امر بودن «فَانْصَبْ» برای معنای نصب کردن به دلیل متعدی بودن این معنا صائب تر است. تفسیر آیه در سیاق سوره نیز حکایت از آن دارد که خواه سوره مکی قلمداد گردد و خواه مدنی، آیه محل بحث می تواند بر نصب علی (ع) دلالت داشته باشد.

وجود یک شهر آرمانی یا مدینه فاضله برای هر جامعه ای ضروری و بدیهی است، تا افراد با حرکت در مسیر آرمان های آن مدینه فاضله در نیل به سعادت تلاش نمایند. در اغلب جوامع غربی و شرقی گذشته و معاصر، اندیشمندان، فلاسفه و بزرگان علمی و مذهبی و ادبی، جامعه آرمانی را با اصول، معیارها و ویژگی هایی مشخص ارائه نموده اند. در جامعه اسلامی، آرمانشهر علوی که قرابت و انطباقی بسیار با آرمانهشر نبوی و قرآنی دارد، با محوریت غدیر می تواند، تبیین شود. هدف این پژوهش، بازشناسی و تبیین آرمانشهر علوی به عنوان الگویی برای زندگی سعادتمندانه انسان هاست. این تحقیق با روش پژوهش تحلیلی و میان رشته ای و با رویکرد کیفی تحقیقی و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و پژوهش های بین حوزه ای انجام شده است. آرمانشهر علوی، ریشه در اندیشه ها و روش های جامع و اصیل امام علی(ع) در حکومت، عدالت، عبادت، زندگی فردی و جمعی دارد. راهبردهای آرمانشهر علوی عبارتند از: حق جویی و مبارزه با باطل، عدالت، مهرورزی و مردم مداری، یاری فقرا و مظلومان،وحدت یافتگی و یکپارچگی جسم و روح شهر، رعایت عدالت، احترام به طبیعت و محیط زیست به عنوان مخلوقات خداوند، کمک به فقرا و محرومان، وحدت شهر، رعایت تعادل در شهر، ایمنی و امنیت، منش و روش علوی در سبک زندگی، امام علی(ع) به عنوان شهر علم، رعایت حرام و حلال و واجبات و محرمات و دوری از تبعیض