یوکابد عارفی

گفتمان که اسلوبی تأثیرگذار بر شکل دهی به ابژه های مورد بحث در یک جامعه است، حوزه های مختلفی همچون سیاست را دربرمی گیرد. گفتمان های سیاسی نیز با مسلط شدن در هر دوره ای بر ساختارهای متعدد موجود چون حوزه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تأثیر می گذارند؛ سینما به مثابه محصولی فرهنگی نیز از این امر مستثنا نیست. آثار سینمایی هر جامعه ای محصول اذهان منفرد مجزایی نیستند؛ بلکه در جایگاه بخشی از اجتماع حاضر، متأثر از گفتمان های سیاسی موجود در آن جامعه قرار دارند که برای انتقال مفاهیم و مضامین خود به مخاطبان و تأثیرگذاشتن بر ذهنیت آن ها در راستای ترغیب به تماشای فیلم، نیازمند تبلیغ وسیع اند. یکی از ابزارهای تبلیغاتی، پوسترهای فیلم ها هستند که با تکیه بر زبان خاص خود به بازنمایی نظام معنایی و گفتمانی حاکم بر ساخت و نمایش فیلم می پردازند؛ این پژوهش با ابتنا بر نشانه معناشناسی گفتمانی و بر اساس منابع کتابخانه ای و دیداری- شنیداری (پوسترهای فیلم) قصد دارد تا با هدف مطالعه تطبیقی نظام های گفتمانی و معنایی موجود در پوسترهای سینمایی «اعتراض» و «آژانس شیشه ای» نشان دهد گفتمان های سیاسی حاکم بر نیمه دوم دهه هفتاد شمسی ایران چه تأثیری بر این پوسترهای سینمایی از منظر نشانه معناشناسی گذاشته است؟ بر اساس یافته های پژوهش نظام های گفتمانی نشانه معناشناسانه در پوسترهای سینمایی «اعتراض» و «آژانس شیشه ای» نشان می دهد که این پوسترها از گفتمان های سیاسی کلاسیک (اصول گرا) و مدرن (اصلاح طلب) تأثیر پذیرفته اند که تفاوت ها و شباهت های آن ها از طریق تبیین عناصر بصری و روایی مستتر در این دو پوستر مشخص می شود.