محمد رستمی چورتی

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل روابط میان خدمات شهری، سرمایه محیطی، سرمایه اجتماعی و میزان بروز جرم در مناطق چهارگانه شهر ساری انجام شده است. هدف اصلی مطالعه، شناسایی میزان تأثیرگذاری هر یک از این عوامل بر الگوهای جرم خیزی شهری و ارائه مبنایی علمی برای سیاست گذاری در جهت ارتقای امنیت و پیشگیری از بزهکاری شهری است. روش پژوهش: این تحقیق از نظر ماهیت، توصیفی–تحلیلی و از نوع کاربردی–توسعه ای است. داده های مورد نیاز از طریق پیمایش (پرسشنامه) و منابع اسنادی گردآوری شد. برای تحلیل داده ها، از ضریب همبستگی پیرسون به منظور سنجش ارتباط میان متغیرها و از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای تعیین وزن و اولویت شاخص ها استفاده گردید. یافته ها: یافته های تحلیل ها نشان داد میان سطح دسترسی به خدمات شهری و میزان بروز جرم، رابطه ای معکوس و نسبتاً قوی وجود دارد؛ به گونه ای که ارتقای کیفیت و کمیت خدمات شهری با کاهش معنادار جرائم همراه است. سرمایه محیطی (شامل فضای سبز، نظافت و کیفیت محیطی) رابطه ای مثبت اما ضعیف با وقوع جرم نشان داد و نقش محدودی در کاهش آن دارد. همچنین سرمایه اجتماعی رابطه ای معکوس ولی نسبتاً ضعیف با بروز جرم دارد که بیانگر اثر تقویتی انسجام اجتماعی و مشارکت مدنی در کنترل رفتارهای مجرمانه است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج مدل AHP، خدمات شهری مهم ترین عامل در کاهش جرم شهری شناسایی شد. در کنار آن، سرمایه اجتماعی و سرمایه محیطی نیز با ایفای نقش مکمل، در ارتقای امنیت و کاهش ناهنجاری های اجتماعی مؤثرند. این یافته ها می تواند مبنای برنامه ریزی شهری عدالت محور و سیاست گذاری علمی در زمینه پیشگیری از جرم قرار گیرد