فروغ سادات ابوترابی

در ایران طرح های بهسازی بافت باارزش روستایی از سال 1379 توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و با صرف هزینه زیاد در حال تهیه و اجرا است. اگرچه این طرح زمینه ساز دگرگونی هایی در بافت های باارزش روستایی شده است، اما مانند همه طرح های دیگر با چالش هایی مواجه است که مانع تحقق مؤثر اهداف آن می شود. بر این اساس مطالعه حاضر به شناسایی چالش های طرح بهسازی بافت باارزش روستایی می پردازد. روش پژوهش از جنبه هدف، توسعه ای و از نظر ماهیت و روش تحقیق تحلیلی است. با توجه به اینکه طرح بهسازی بافت باارزش در استان خراسان رضوی تنها در شش روستای کاهک، جزین، ریاب، ازغد، کنگ و دیزباد اجرا شده است، مطالعه حاضر کلیه این روستاها را مورد مطالعه قرار داده است. در این مطالعه 168 نفر از ساکنین محلی و 17 نفر از خبرگان روستایی در تکمیل پرسشنامه مشارکت نموده اند. تجزیه و تحلیل اطلاعات به کمک تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون تی تک نمونه ای در نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد مهم ترین چالش های اجرای طرح بهسازی بافت باارزش روستایی 8 چالش با 64 درصد واریانس است. همچنین مهم ترین چالش های تهیه طرح شامل 5 چالش با 1/57 درصد واریانس است. در مجموع چالش مشترک و مهم دو مرحله تهیه و اجرای طرح بهسازی بافت باارزش روستایی «نبود جامعیت در گستره بافت» است که به تنهایی در مرحله تهیه 7/18 و اجرای طرح 7/12 درصد واریانس را به خود اختصاص داده است. روشن است شناخت چالش های طرح، به مدیران سطوح بالاتر برنامه ریزی این امکان را می دهد که با شناسایی نقاط ضعف طرح و برطرف نمودن آن ها، به تدوین و برنامه ریزی مؤثرتر و سودمندتر دست یابند. امری که علی رغم تأکید مطالعات مختلف بر اصلاح و بازنگری آن، کمتر مورد توجه مدیران قرار گرفته است.