امیرفرشید شرفی فرد

رجال پژوهی و تراجم نگاری، از جمله دانش های کلیدی علوم حدیثند. به کمک آنها، راویان احادیث، عالمان و شخصیّت های مؤثّر در تاریخ اسلام مورد باز شناسی قرار می گیرند. به علاوه، پژوهشگر حوزه حدیث، امکان اطلاع از وضعیّت راویان احادیث و سیره عالمان را از همین طریق می یابد. با توجّه به اهمیّت ویژه این دو دانش، پژوهش ضابطه مند در این عرصه نیازمند ضوابطی است که پرهیز از دخالت دادن باور ها و تعصبات مذهبی از مهم ترین آن ها به شمار می رود. این نوشتار، برآن است تا نشان دهد باور های مذهبی تا چه میزان در رجال پژوهی و تراجم نگاری دخیل و موثر است؟ بدین منظور تراجم عالمان اهل سنّت و راویان متهم به نَصب در آثار شمس الدّین ذهبی، مورّخ و محدّث برجسته اهل سنّت، مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش به روش تاریخی و رویکرد توصیفی تحلیلی به انجام رسیده است. در نتیجه، برخی از مصادیق تأثیرپذیری رجال پژوهی و تراجم نگاری ذهبی از تعصّبات مذهبیش با محوریّت بررسی راویان متهم به نَصب و تراجم نگاری عالمان اهل سنّت از مکاتب فقهی و کلامی مختلف، ارائه شده است.