رسول همتی

تغییر در وضعیت آب و هوا تاثیر معنی داری برسلامت انسان دارد. هرچندکه نظرات متفاوتی درمورد میزان دمای مناسب برای راحتی انسان وجود دارد، اما اکثریت پژوهشگران، درجه حرارت های بین 18 الی 21 درجه سلسیوس را برای آسایش اقلیمی مطرح می کنند. در دو حالت این آسایش بهم می خورد، حالت اول رخداد دمای پائین همراه با باد شدید و حالت دوم همزمانی شرایط جوی گرم ومرطوب سبب هوای شرجی (Humidex) می شود. پدیده شرجی در کشور با شاخص های برگرفته از منابع خارجی با محاسبه فشار بخارآب جزئی انجام می شود. این در حالی است که پژوهشگران، به دشواری به آمار فشار بخارآب جزئی روزانه ایستگاه هواشناسی کشور دسترسی دارند و براین اساس لازم است فرمول جدیدی برای محاسبه هوای شرجی به صورت ماهیانه معرفی گردد. این پژوهش با هدف ارائه یک روش بومی شده برای تمامی نواحی اقلیمی ایران انجام و در آن هوای شرجی با کمترین داده های هواشناسی، در قالب یک فرمول کوتاه و آسان تعیین می گردد. برای درک بهتر، اقلیم نما و نمودار تخصصی شدت هوای شرجی درکنار یک نرم افزار، طراحی و از سایت (weather5.ir) قابل دسترسی می باشد دراین تحقیق با محاسبه همبستگی بین دما و رطوبت نسبی در 325 ایستگاه سینوپتیک کشور طی دوره آماری30 ساله (1370-1399)، هوای شرجی در یک فرمول تجربی برآورد و سپس نقشه شرجی با شدت ضیف، متوسط و شدید برای ایران ترسیم گردید. نتایج این تحقیق جدید و بومی شده نشان داد پدیده شرجی به دلیل عامل ارتفاع، اختلاف دما، رطوبت و نزدیکی به منبع رطوبی در سواحل جنوب و سپس سواحل شمال کشور از بیشترین فراوانی، شدت و تداوم برخوردار است. این مناطق باتوجه به تمرکز بالای جمعیتی، نیازمند مطالعات جامع در زمینه شرایط محدودکننده شرجی هستند، اما در سایر نقاط کشور شرایط هوای شرجی وجود ندارد و حتی چنانچه شرایط همزمانی رطوبی و دمائی بالائی نیز داشته باشند، صرفاً در آستانه شرجی ضعیف قرار می گیرند.