الهام ولی زاده

یکی از مهم ترین مباحث توسعه پایدار شهری، بررسی و پیشبینی الگوی تغییرات کاربری اراضی است، شهر فردا، نتیجه تصمیمات امروز است؛ بنابراین نمی توان بدون توجه به آینده برای مسائل و چالش های پیش رو به ویژه در زمینه کاربری اراضی در کلان شهرها آماده بود. گسترش شهرنشینی و رشد فیزیکی شهرها، فشار توسعه اقتصادی، بهره برداری بی رویه از منابع موجود، تغییرات غلط کاربری اراضی و دست اندازی بشر به اراضی کشاورزی، جنگلها و مراتع سبز پیرامون شهرها، روز به روز باعث برهم زدن تعادلهای زیست محیطی و اکولوژیکی پیرامون زندگی شهری نسلهای حاضر و آینده می گردد. به نظر می رسد وابستگی اقتصادی شهرهای جهان سوم از عوامل مهم در الگوهای تغییر کاربری اراضی شهری در ایران است که ضرورت دارد در تدوین برنامه ها به این عامل توجّه و برنامه های توسعه شهری و کاربری زمین در سطح شهر در مقیاسی محلی در ارتباط با برنامه های منطقه ای و ملی و حتی جهانی تدوین شود. این امر لزوم توجه به مدیریت یکپارچه فضایی شهری را نیز ضروری می سازد. هدف این پژوهش بررسی و شناسایی عوامل مؤثر بر تغییرات کاربری اراضی در محدوده و حریم شهرهای ایران و اثرات و چالشهای ایجاد شده از سوی این عوامل در شهرهای کشور است. در نهایت پیشنهاداتی برای برون رفت از چالشهای پیش آمده ناشی از تغییر بی رویه کاربری اراضی، کاهش و یا تعدیل اثرات منفی ناشی از تغییرکاربری ارائه می گردد. نتایج پژوهش نشان می دهد عواملی همچون نقش اقتصادی شهر، طرح های توسعه شهری، نقد