اکبر نظری

در سال های اخیر، به دلیل تغییراتی که در سازمان ها و محیط آن ها ایجاد شده است، اهمیت نیروی انسانی افزایش یافته و توجه ها به پدیده سکوت سازمانی جلب شده است. این پژوهش با هدف طراحی مدل تطبیقی برای بررسی پیشایندها و پسایندهای سکوت سازمانی در دیوان محاسبات کشور انجام شده است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر جمع آوری داده ها، ترکیبی است. در بخش اول، روش پدیدارشناسی کیفی و در بخش دوم، روش کمی توصیفی-پیمایشی استفاده شده است. در مرحله کیفی، برای شناسایی پیشایندها و پسایندهای سکوت سازمانی، مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با مطلعین کلیدی و خبره انجام شد. اسناد بالادستی و مستندات کتبی موجود تحلیل و طبقه بندی شدند و پیشینه به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفت. داده های مربوط به مؤلفه ها و شاخص ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با افراد آگاه و صاحب نظر جمع آوری شد تا رسیدن به اشباع نظری، مفاهیم استخراج و دسته بندی شدند و ارتباط بین دسته ها مشخص گردید. پرسشنامه ای محقق ساخته بر اساس این یافته ها تهیه و در نمونه آماری مورد آزمون قرار گرفت. جامعه آماری بخش کیفی شامل مدیران و معاونین ادارات نواحی شش گانه بود که 40 نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند و پس از مصاحبه با 31 نفر، اشباع نظری حاصل شد. همچنین، اسناد و مدارک علمی، کتب، گزارشات و مقالات علمی در سطح ملی و بین المللی مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری بخش کمی شامل 1000 نفر از کارکنان ادارات نواحی شش گانه بود که با استفاده از فرمول کوکران، 278 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. در مرحله کیفی، تحلیل داده های مصاحبه با تکنیک استیویک- کولایزی-کن انجام شد و در بخش کمی، از نرم افزارهای SPSS و Smart-PLS برای تحلیل داده ها استفاده شد. در بخش کیفی، 110 کد کلیدی برای پیشایندها شناسایی و با ادغام موارد مشابه و حذف تکراری ها، 32 معنی فرموله شده حاصل شد که به دو خوشه (عوامل سازمانی و مدیریتی) تقسیم شدند. برای پسایندها، 92 کد شناسایی و با ادغام موارد مشابه و حذف تکراری ها، 34 معنی فرموله شده به دست آمد که به دو خوشه (عوامل فردی و اجتماعی) تقسیم شدند. نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که تفاوت معناداری بین گروه ها از نظر سکوت سازمانی وجود ندارد. نتایج تحلیل عاملی با نرم افزار پی ال اس نیز نشان داد که مقیاس اندازه گیری برای همه شاخص های تحلیل عاملی در سطح مطلوب و قابل قبول است؛ بنابراین، ابزار اندازه گیری از کیفیت مناسبی برخوردار است و مؤلفه های پرسشنامه به خوبی توانایی سنجش سکوت سازمانی را دارند. همچنین، بارهای عاملی از طریق محاسبه مقدار ارتباط شاخص های یک سازه با آن سازه محاسبه شدند که مقادیر برابر یا بیشتر از 0.4 بودند، که نشان دهنده پایایی قابل قبول مدل اندازه گیری است.