مسعود کاظمیان محمدآبادی

انتقال تکنولوژی در صنعت نفت و گاز نقش حیاتی در ارتقای توانمندی های داخلی و کاهش وابستگی به واردات دارد. این مقاله به طراحی و ارائه یک مدل مفهومی برای انتقال تکنولوژی به منظور تأمین محصولات فناورانه و بومی سازی تجهیزات این صنعت می پردازد. اسناد حاصل از جست وجو های انجام شده به منظور شناسایی مهم ترین چالش های انتقال فناوری مورد بهره برداری قرارگرفتند. در گام بعدی، به منظور اعتبار سنجی چالش های حیاتی شناسایی شده، با ده نفر خبره مصاحبه شد و قضاوت های کیفی ایشان در مورد چالش های شناسایی شده جمع آوری شد. از میان این ده نفر خبره، هفت خبره از صنعت و سه خبره از میان اساتید دانشگاهی مدیریت فناوری بودندهمچنین در مرحله مصاحبه خبرگانی، علاوه بر اعتبارسنجی چالش های شناسایی شده بر اساس ادبیات موضوع، تعدادی چالش جدید که صنایع نفت و گاز کشور در خصوص انتقال فناوری و خرید های اول محصولات فناورانه با آن ها مواجه هستند؛ شناسایی شد. در مرحله بعدی با طراحی پرسشنامه های مخصوص مقایسه زوجی و روش تصمیم گیری چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن های هر یک از چالش های شناسایی شده بر اساس ادبیات موضوع و مصاحبه های خبرگانی محاسبه گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که استفاده از این مدل می تواند به بهبود فرآیند بومی سازی و ارتقای توانمندی های صنعتی کشور در حوزه نفت و گاز کمک شایانی کند. همچنین، پیشنهادهایی برای تسهیل و تسریع فرآیند انتقال تکنولوژی و افزایش اثربخشی آن ارائه شده است.