فاطمه برازنده

حیا یکی از ویژگی های شخصیتی و اخلاقی است که زندگی فردی و اجتماعی انسان را تحت تأثیر قرار می دهد. هدف اصلی این پژوهش ساخت و هنجاریابی پرسشنامه حیا می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی است؛ جامعه آماری این پژوهش تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد بوده اند که نهایتاً 400 شرکت کننده در مطالعه حاضر به روش نمونه گیری در دسترس شرکت داده شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه 37 سؤالی محقق ساخته حیا استفاده شد. روایی این پرسشنامه بنابر نظر متخصصان براساس شاخص روایی محتوی (CVI) و شاخص نسبی روایی محتوی (CVR) به ترتیب 80/0 و 65/0 به دست آمد؛ همچنین برای بررسی خصوصیات روان سنجی سؤال ها از عامل یابی محورهای اصلی (PAF) با چرخش واریماکس، تحلیل عامل اکتشافی (EFA) و تأییدی (CFA)، ضریب آلفای کرانباخ استفاده شد؛ نتایج نشان داد پرسشنامه 37 سؤالی تدوین شده برای سنجش حیا دارای هفت عامل می باشد که در مجموع 304/58 درصد از کل واریانس سازه حیا را تبیین می کند. هریک از هفت عامل زیر به ترتیب خودکنترلی (739/10)، خودارزنده سازی (126/11)، ایدئولوژی اخلاقی (892/7)، رفتار مطابق عرف و هنجار اجتماعی (687/4)، عفت جنسی (334/9)، کلام (499/5)، و عفت در نگاه (028/9) مقدار قابل توجهی از واریانس کل را تبیین می کند؛ همچنین ثبات درونی مؤلفه های حیا براساس دو شاخص آلفای کرونباخ و امگای مک دونالد بالاتر از 7/0 به دست آمده که نشان دهنده همسانی قابل قبول مؤلفه های سازه موردنظر است. ضریب آلفای کرونباخ نیز برای هریک از خرده مؤلفه ها به ترتیب خودکنترلی (845/0)، خودارزنده سازی (892/0)، ایدئولوژی اخلاقی (909/0)، رفتار مطابق با عرف و هنجار اجتماعی (809/0)، عفت جنسی (961/0)، عفت در کلام (718/0)، و عفت در نگاه (925/0) به دست آمد؛ بنابراین مقیاس ساخته شده قابلیت سنجش صفت حیا را به خوبی پوشش می دهد که می توان آن را در اندازه گیری های حوزه شخصیت و موضوعات اجتماعی به کار برد.