امیر درج

مسئله اصلی پژوهش حاضر این است چگونه مواد مخدر بر امنیت و صلح پایدار منطقه ای تاثیر می گذارد. وقتی وحدت و امنیت ملی،استقلال و تمامیت ارضی و ارزشهای اساسی دولت ملت،به فضاهای جغرافیایی و سیاست ملل دیگر پیوند بخورد منابع ژئوپلیتیک مشاجره و تهدید شکل می گیرد. قاچاق مواد مخدر و عبور مخالفان مسلح از مرزهای بین المللی از جمله منابع تهدید زا و تنش آفرین در خاورمیانه است که صلح وثبات منطقه خاورمیانه را تحت تاثیر قرار داده است.لذا این روند در مجموع تهدیدی برای اقتصاد و امنیت ملی می باشد. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل فضایی و امنیتی مواد مخدر در کشورهای خاورمیانه می باشد. پژوهش حاضر، کاربردی و روش آن مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد در طی سال های 2000 تا 2021 بیشترین تراکم کشف مواد مخدر در محدوده کشور ترکیه، شمال سوریه و عراق و ایران، افغانستان و پاکستان می باشد، و بیشترین کانون های جرم خیزی و بی ثباتی سیاسی و امنیتی در این محدوده وجود دارد، که این محدوده از کشورهای خاورمیانه، وضعیت بحرانی تری از نظر آسیب پذیری در برابر مواد مخدر نسبت به سایر مناطق دارند.کشورهای قطر، امارات متحده عرب، کویت نسبت به سایرهای کشورهای خاورمیانه از نظر توزیع جرایم مواد مخدر از تراکم کمتری برخوردار هستند.

در جهان کنونی تنوع، تعداد و نوع بحران ها درحال افزایش است. پدافند غیرعامل می تواند هزینه های مادی و غیرمادی این تهدیدات را کاهش دهد. به همین خاطر در استراتژی های نظامی کشورها بخشی برای پدافند غیرعامل درنظر گرفته شده است. مکان و موقعیت قرارگیری استقرارگاه های نظامی یکی از موارد برجسته پدافند غیرعامل است. با توجه به اینکه در شهر تهران 83 پادگان نظامی قرار دارد و از این تعداد بیش از نیمی از آن یعنی 49 پادگان در محدوده شهر تهران واقع شده است؛ این سوال مطرح است که به چه میزان این استقرارگاه های نظامی به لحاظ آمایش سرزمینی منطبق با معیارها و اصول پدافند غیرعامل است؟ کدام منطقه تهران بهترین موقعیت برای استقرارگاه های نظامی در آینده را دارد؟ برای این منظور از روش منطق فازی و نرم افزار GIS برای تحلیل داده ها استفاده گردید. معیارها و شاخص های مکان یابی شامل پنج گروه فضایی- کالبدی، جمعیتی، جغرافیایی(اقلیمی، ژئومورفولوژی، هیدورولوژیکی، دسترسی به مکان های انسان ساخت و زیرساختی)، اقتصادی و امنیتی بود. یافته های پژوهش نشان داد در آمایش استقرارگاه های نظامی تهران به بحث پدافندغیرعامل توجه لازم نشده است. به لحاظ جنس خاک، شیب زمین، فاصله از رودخانه، گسل، خطوط انتقال برق و نزدیکی به مراکز حساس این مناطق دارای آسیب پذیری هستند. با توجه به نتایج بدست آمده از مدل منطق فازی بر اساس گامای 9% شهرستان های رباط کریم(34/25%)، ورامین(64/13%) و شهریار(24/8%) به ترتیب بهترین و شهرستان شمیرانات(73%) کمترین شرایط مناسب را برای ایجاد مراکز نظامی با رویکرد امنیتی و دفاعی دارند.