شمس الملوک سیف الدینی خالقی

انگیزه ی تحرک اجتماعی از مباحث مهم علوم اجتماعی است که اثرات فراوانی در سطح خرد و کلان بر زندگی افراد دارد. هرچه امکان تحرک اجتماعی در جامعه ای بالاتر باشد آن جامعه می تواند توسعه یافتگی بیشتری را تجربه کند. در پژوهش حاضر نقش دو متغیر اثرگذار بر انگیزه ی تحرک اجتماعی شامل گروه های مرجع و سرمایه ی فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است. برای نیل به این هدف از تکنیک پژوهشی پیمایش استفاده شد و از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، ۳۸۱ نفر با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شد. به علت در دسترس نبودن ابزار سنجش معتبر برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه های طراحی شده مورد بررسی قرار گرفته و تائید شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیات نشان داد که متغیر گروه های مرجع شامل خودی و غیرخودی توانست ۲۱ درصد و متغیر سرمایه ی فرهنگی شامل سرمایه ی تجسم یافته، عینیت یافته و نهادینه شده ۳۰ درصد از واریانس انگیزه ی تحرک اجتماعی را پیش بینی کنند. عضویت در یک گروه می تواند به رفتارهای جدیدی منتج شود و فرد را به سمت تحرک اجتماعی رهنمون سازد. وقتی فرد سرمایه ی فرهنگی بالاتری دارد می تواند آن را به سرمایه های دیگر تبدیل کند. بنابراین سرمایه ی فرهنگی از عوامل تأثیرگذار بر تحرک اجتماعی است.