جعفر نجفی ایلخچی

زمینه: با بررسی ادبیات جرائم خانوادگی، می توان به شکاف پژوهشی عمده ای در تحلیل دقیق پیچیدگی ها و عوامل روانشناختی نهان در پس آن ها پی برد که مانع از درک کامل این معضل اجتماعی و پاسخگویی مؤثر به آن شده است. علی رغم شناسایی برخی روابط بین شرایط روانی خاص و رفتارهای مجرمانه، کمبود مطالعات تحلیلی در شناخت ریشه های عمیق تر و نهفته در این جرائم، برنامه های پیشگیری و مداخله ای را با چالش مواجه ساخته است. بنابراین، ضرورت دارد تا پژوهش هایی به صورت اختصاصی بر این شکاف تمرکز کرده و با بررسی دقیق تر عوامل روانشناختی فردی و بین فردی، راهکارهای یکپارچه تری برای دستیابی به راه حل های قابل اجرا در مبارزه با جرائم خانوادگی ارائه دهند. هدف: هدف این مطالعه کاوش عمیق در عوامل روانشناختی پشت پرده جرائم خانوادگی و توسعه راهکارهای مؤثر برای پیشگیری بود. روش: مطالعه حاضر یک مطالعه مروری نقلی بود. با استفاده از کلیدواژه های جرائم خانوادگی، خشونت خانگی، الگوهای سوء رفتار در پایگاه های اختصاصی نظیر Medline ، SID، Magiran، PubMed، Scopus و Science Direct جستجو از سال 2000 الی 2023 انجام شد. تعداد 52 مقاله بازیابی شده و پس از بررسی ملاک های ورود و خروج، در نهایت 16 مطالعه که ارتباط مستقیمی با موضوع داشتند مورد بررسی قرار گرفته و براساس بیانیه پریزما یافته های آن ها بایکدیگر ترکیب شد. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر که از طریق مرور و تحلیل دقیق مطالعات منتشر شده در حوزه جرائم خانوادگی به دست آمده اند، نشان می دهند که عوامل روانشناختی متعددی در وقوع این جرائم نقش دارند. این عوامل شامل آسیب های روانی کودکی، اختلالات شخصیتی و رفتاری، افسردگی و اضطراب، مصرف الکل و مواد مخدر، فشارهای اقتصادی -اجتماعی و استرس، مهارت های محدود در حل تعارض و تأثیر انتظارات و نقش های جنسیتی سنتی و مسائل قدرت می باشند. نتیجه گیری: بسیاری از مصادیق جرائم خانوادگی، نه در عوامل بیرونی بلکه در عمق پیچیدگی های روانی افراد و الگوهای تعاملی درون خانواده ها ریشه دارند. شناخت این عوامل می تواند در طراحی برنامه های پیشگیرانه و درمانی که به سازماندهی بهتر روابط خانوادگی و کاهش آسیب های ناشی از چنین جرائمی کمک می کنند، بسیار کارساز باشد. فهم عمیق تر از این مسائل به مددکاران اجتماعی، روانشناسان و مقامات قضائی اجازه می دهد تا اقدامات به مراتب مؤثرتری را برای حمایت از قربانیان و بازپروری عاملین این جرائم انجام دهند.